Otwarte licencje w projekcie – jak je efektywnie zastosować? cz. 1
W skrócie (jeśli nie masz czasu przeczytać całego tekstu)
– coraz więcej programów grantowych punktuje wyżej projekty, które publikują w otwarty sposób swoje rezultaty lub wręcz wymagają takiej publikacji,
– aby spełnić te wymogi sprawdź na jakiej licencji jesteś zobowiązany publikować swoje zasoby i dostosuj do niej zapisy prawno-autorskie w umowach w swojej organizacji,
– jeśli masz wybór i zastanawiasz się, którą licencję wybrać skorzystaj z tego narzędzia, ale pamiętaj że tylko wolne licencje (CC BY, CC BY-SA i kompatybilne) dają najszersze możliwości wykorzystania Twoich zasobów np. włączanie ich do Wikipedii
– publikując materiały zadbaj o odpowiednie oznaczenie licencji oraz dostępność publikacji, nie używaj technologii, które utrudniają dostęp osobom niepełnosprawnym (np. flash), pamiętaj o opisach tekstowych materiałów graficznych i wideo, jeśli publikujesz coś w druku lub zewnętrznych mediach zadbaj by odpowiednio oznaczone i dostępne treści znalazły się również na Twojej stronie,
– ekipa Creative Commons Polska odpowiada na Wasze pytania mailowo pod adresem cc @ creativecommons.pl i udziela wielu porad osobiście. Co środę Fundacja Nowoczesna Polska prowadzi telefoniczny dyżur porad prawnych dotyczących prawa autorskiego.
Otwartość w organizacjach pozarządowych
Po wakacjach zacznie się kolejny sezon grantowy. W konkursach Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Akademii Orange, Ministerstwa Administracji i Cyfryzacji, Patriotyzmu Jutra Muzeum Historii Polski i wielu innych otwartość rezultatów projektu doceniana jest w dwojaki sposób. Niektóre z nich na etapie oceny wniosków grantowych przyznają dodatkowe punkty przyznawanych za „uwolnienie” efektów projektu. Inne stawiają twarde wymogi dotyczące warunków prawno-autorskich na jakich powinny być dostępne rezultaty projektu – tu część warunki określa opisowo, a część wprost rekomenduje konkretne licencje Creative Commons. Obok wymogów związanych z prawem autorskim co raz częściej, co bardzo nas cieszy, znajdują się również wymogi dot. dostępności technologicznej publikacji np. zgodność ze standardami WCAG. W odróżnieniu jednak od warunków sprawozdawczości czy rozliczenia finansowego, oceny otwartości projektu i jego dostępności technologicznej nie da się dokonać tak łatwo. Często miewają z tym problem obie strony, przyznająca grant i realizująca za te pieniądze działania organizacja. Podpowiadamy jak najefektywniej wykorzystać wolne i otwarte licencje w projektach nie tylko aby spełnić wymogi konkursu, ale również tak aby zwiększyć potencjał naszych działań.
Po pierwsze formalności
Zależnie od wymogów grantodawcy w określony sposób dokumentujemy projekt, rozliczamy go, dbamy o standardy których wymaga. To naturalne, skoro finansuje nasze działania projektowe. W większości przypadków dzieje się to za środki publiczne, więc powinno zależeć nam wszystkim na ich odpowiednim spożytkowaniu. Jednym z co raz popularniejszych wymogów jest publikacja rezultatów/efektów projektu na odpowiedniej licencji lub warunkach prawno-autorskich. Co to oznacza? Zwykle wystarczy aby wszystkie utworu publikowane w ramach projektu (treści na stronie, raporty, zdjęcia, zasoby edukacyjne, filmy wideo) zostały opublikowane w sieci (dostępne za darmo) i udostępnione na odpowiedniej licencji np. Creative Commons Uznanie autorstwa. W praktyce będzie to wymagać od grantobiorcy podstawowej świadomości prawa autorskiego, przynajmniej na tyle by zlecając takie produkty czy wykonując je z osobami spoza organizacji np. wolontariuszami uregulować kwestie prawne umową z przeniesieniem praw autorskich lub licencją.
Jaka licencja? (więcej…)
Zobacz też
Przegląd linków CC #136
Otwarta edukacja i kultura
1. Znów zaczynamy od darmowego elementarza Ministerstwa Edukacji Narodowej, który wywołuje więcej kontrowersji niż powieści historyczne o powojennej Polsce. Najpierw MEN wycofał się z wolnej licencji dla pierwszej części podręcznika mimo wsparcia merytorycznego i prawnego jakie otrzymuje od Koalicji Otwartej Edukacji. Pod koniec tygodnia pracownicy wydawnictwa WSiP opublikowali dramatyczny w brzmieniu list, w którym za wysokie ceny podręczników obwiniają sam MEN, który teraz rzekomo jednym podręcznikiem ma spowodować masowe zwolnienia. Niestety, większość wątpliwości i problemów rozwiązać może jedynie lepsza komunikacja Ministerstwa.
2. Po serii dotyczącej bibliotek serwis OpenSource.com bierze teraz na celownik otwartą edukacje i będzie publikować serię specjalnych materiałów na ten temat, z pewnością szukając połączeń z wolnym i otwartym oprogramowaniem.
3. Paul Stacey pisze na swoim blogu o konieczności systemowego podejścia do innowacji w otwartych zasobach. Paul zwraca uwagę na zmianę jaka dokonała się w ciągu ostatnich kilkunastu lat, kiedy to indywidualnie tworzone otwarte zasoby w edukacji i kulturze stają się mniejszą częścią, a znacznie więcej tworzonych jest w ramach różnych projektów i instytucji. Takie skomplikowanie i rozproszenie wymaga co raz lepszego zarządzania procesem tworzenia i wydawania zasobów np. opartego o modele stosowane w projektach tworzenia oprogramowania.
4. Schema.org to wspólny projekt producentów wyszukiwarek Google, Bing, Yahoo i Yandex, którego celem jest precyzyjniejsze rozpoznawanie ważnych informacji w stronach internetowych jak o autorze czy wydawcy, to zaś ma posłużyć lepszemu dobieraniu wyników wyszukiwania. Projekt ten niesie ze sobą również ogromne nadzieje dla usprawnienia edukacji w sieci czym zajmuje się grupa LRMI (Learning Resource Metadata Initiative). Więcej o schema.org i LRMI możecie przeczytać w nowym materiale przeglądowym na ich temat od CETIS.
5. Zanim jednak popularne wyszukiwarki będą sobie tak sprawnie radzić z materiałami edukacyjnymi polecamy przegląd wyszukiwarek otwartych zasobów edukacyjnych. Warto zapisać sobie te linki.
6. OER Reserch Hub przygotowało aż trzy materiały o praktykach stosujących w bardzo zaawansowany sposób otwarte zasoby edukacyjne w swojej pracy. Możecie dowiedzieć się jak pracują z nimi: fizyk David Weaver, geolożka Sian Proctor i matematyk James Sous.
7. Remix Game – gra o łączeniu ze sobą otwartych i wolnych licencji w wersji, autor David Willey zaprasza do testowania i zgłaszania uwag.
Otwarta nauka
8. Czym jest otwarta nauka? Prosty ekspeeryment z próbą społecznościowego zdefiniowana tego pojęcia na twitterze przeprowadził Jeff Hollister@jhollist, a jego wyniki zestawił na stronie storify.
9. Jeśli interesują Was MOOC-i, ale nie tylko ze względu na modę na nie co na bardzo dużą ilość danych jakie przy okazji organizacji takich kursów zbierają uniwersytety (i jak te dane można wykorzystać do usprawniania edukacji) to zajrzyjcie na blog e-literate, który opisuje niedawne udostępnienie przez MITx dużego zestawu danych o swoich sieciowych studentach.
Prawo
11. Text and data mining i wątpliwości prawne jakie za sobą pociąga ten trudny do przetłumaczenia na język polski termin.
12. Europosłanka Partii Piratów z Niemiec Julia Reda szuka osoby na stanowisko doradcy/czyni ds. prawa autorskiego.
Inne
13. W Rzeczpospolitej wywiad z odchodzącym niebawem do Europarlamentu ministrem kultury Bogdanem Zdrojewskim, w którym to minister stwierdza, że w Polsce obwinia za słabą odpłatną partycypację w kulturze zbyt dużą akceptację dla piractwa (nigdy nie do końca wiemy co ktoś ma na myśli mówić o piractwie…).
Zobacz też
Przegląd linków CC #74
Poza listą numerowaną specjalne ogłoszenie. W ciągu ostatniego tygodnia uruchomione zostały dwa nowe przeglądy linków: o e-learningu prowadzony przez Centrum e-learningu Akademii Górniczo Hutniczej oraz skupiony na otwartej edukacji przegląd na stronach Koalicji Otwartej Edukacji. Polecamy je bardzo serdecznie razem z przeglądem Creative Commons o CC i prawie autorskim.
1. Podczas zbliżającego się wielkimi krokami Tygodnia Otwartej Edukacji (11-15 marca) odbędzie się masa ciekawych wydarzeń m.in. cykl webinariów poświęconych otwartości w edukacji i różnym apsektom prawnym i technicznym otwartych zasobów. Pełna lista wydarzeń na stronie tygodnia.
2. Podczas Tygodnia Otwartej Edukacji swoją premierę będzie miała gotowa już „School of Open” projekt społecznościowego e-learningu realizowany przez P2P University oraz Creative Commons.
School of Open Project Showcase from Creative Commons on Vimeo.
3. 4 marca w siedzibie ZAIKS o godzinie 17.00 odbędzie się spotkanie pod tytułem „Dostęp do kultury w świetle prawa autorskiego” poświęcone m.in. dozwolonemu użytkowi. (więcej…)
Zobacz też
Wolne licencje w programie Obserwatorium Kultury MKiDN
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło kolejny nabór wniosków do programu grantowego na badania kultury pt. Obserwatorium Kultury, którego celem jest diagnozowanie szczególnie istotnych obszarów działania polityki kulturalnej. W tym roku w regulaminie programu znalazły się precyzyjne wymogi publikacji wszystkich materiałów, wyników na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa, a kodu oprogramowania na licencji AGPL4. Obserwatorium Kultury to kolejny po Edukacji Kulturalnej, program MKiDN promujący otwarte rozwiązania w tym licencje Creative Commons.
Paragraf 26 regulaminu, o zobowiązaniach beneficjentów programu brzmi:
1. Beneficjent jest zobowiązany do przekazania Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego licencji Uznanie autorstwa 3.0 Polska2 dotyczącej danych oraz wszelkich powstałych na ich podstawie opracowań i baz danych – o ile są objęte działaniami w ramach dofinansowanego zadania.
2. W przypadku gdy dofinansowanie ministra przekracza 50% budżetu zadania beneficjent jest zobowiązany do bezpłatnego udzielenia Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego licencji Uznanie autorstwa 3.0 Polska3 dotyczącej wykorzystania wytworzonych w trakcie realizacji zadania kwestionariuszy badawczych
3. Beneficjent jest zobowiązany do udostępnienia Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego na licencji AGPL4 oprogramowania komputerowego powstałego w ramach dofinansowanego zadania.
Zobacz też
Stanowisko Centrum Cyfrowego w sprawie zgodność z polskim prawem licencji CC0
Centrum Cyfrowe, instytucjonalny partner Creative Commons Polska po raz drugi staje w obronie licencji Creative Commons CC0 (Public Domain Dedication). Po otrzymaniu odpowiedzi z Ministerstwa Kultury i Dzieidzictwa Narodowego (PDF) na pierwsze pismo (PDF) w sprawie krytyki przez MKiDN licencji CC0 Centrum przygotowało kolejne stanowisko. Pismo zawiera obszerne wyjaśnienia dotyczące bieżącej współpracy MKiDN oraz polskich instytucji kultury z Fundacją Europeana.
Zobacz też
Stanowisko Centrum Cyfrowego w sprawie Europeany i CC Zero
Centrum Cyfrowe Projekt: Polska przygotowało stanowisko będące odpowiedzią, jako instytucji partnerskiej Creative Commons w Polsce, na “Rekomendacje MKiDN w sprawie sposobu współpracy z Fundacją Europeana po 1 lipca 2012 roku” (PDF). W opublikowanych 21 czerwca 2012 rekomendacjach MKiDN uznaje za niezgodne z polskim prawem mechanizmy przekazywania praw autorskich zawarte w narzędziu licencyjnym Creative Commons Zero.
Jako instytucja partnerska Creative Commons Centrum podkreśla, że mechanizm CC0 nie jest niezgodny z polskim prawem autorskim – a jego stosowanie nie powoduje naruszenia polskiego prawa. Nie ma zatem podstaw, by rezygnować z udostępniania Europeanie w sposób otwarty metadanych będących utworami w rozumieniu prawa autorskiego, wykorzystując do tego celu mechanizm CC0.
Stanowisko obejmuje następujące rekomendacje: (więcej…)
Zobacz też
Przegląd linków CC #43
1. Brytyjski Guardian pisze o Otwartych Zasobach Edukacyjnych i o tym czy mogą stać się częścią globalnych zmian ekonomiczno-społecznych i pomóc nie tylko w wyrównywaniu szans w dostępie do edukacji, ale w zwiększaniu elastyczności, mobilności i doskonalenia zawodowego w XXI wieku.
2. Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego chce kupić prawa do nazwy upadającego wydawnictwa Ossolineum, tymczasem Obywatele Kultury proponują by za te pieniądze przejąć prawa do publikacji wydawnictwa, przenieść je do domeny publicznej i udostępnić w sieci.
3. Projektor to przegląd najciekawszych projektów naukowych z Uniwersytetu Jagielońskiego, powstał na Centrum Innowacji Transferu Technologii i Rozwoju Uniwersytetu, materiały w drukowanej publikacji oraz na stronie dostępne są na licencji CC BY aby ułatwić promocję nauki poza murami uczelni.
(więcej…)