Urodziny Creative Commons Polska
Wiosna w pełni a to oznacza, że zbliża się czas świętowania urodzin Creative Commons Polska.
Z tej okazji, po raz trzeci wręczymy Rakiety Otwartości – nagrody dla osób i organizacji najaktywniej działających na rzecz otwartości. Jak co roku, same nagrody są niespodzianką – poprzednio wręczaliśmy już przerobione korkociągi oraz medale drukowane na drukarce 3D.
Zapraszamy również na krótkie prezentacje najciekawszych nowych projektów, które korzystają z licencji CC: LABIBu, rządowego e-podręcznika, Edu Akcji oraz Stowarzyszenia z Siedzibą w Warszawie.
Oczywiście nie zabraknie tradycyjnego konkursu: dla pierwszych 10 osób, które przyniosą i opublikują swoje prace na licencji Creative Commons przygotujemy urodzinowe koszulki!
A na deser proponujemy Wam zabawę w “uwalnianie” słynnych obrazów.
Zapraszamy Was 5. czerwca o 18.00 do państwomiasto, ul. Andersa 29. Warszawa.
Zobacz też
Kultura? Kontrola? Kasa?
Wczoraj w ramach dnia otwartego „Jestem ZA, czyli jak upowszechniać i otwierać” w Zachęcie Narodowej Galerii sztuki odbyła się dyskusja „DZIEŁA NA WOLNOŚCI Kultura? Kontrola? Kasa?
Spotkanie z udziałem dyrektor Zachęty Hanny Wróblewskiej, artystów Katarzyny Kozyry i Tymka Borowskiego, prawnika współpracującego z Creative Commons Polska Krzysztofa Siewicza moderował Jarek Lipszyc z Fundacji Nowoczesna Polska.
Zachęta, która przymierza się do uruchomienia projektu Otwarta Zachęta (więcej o nim w wywiadzie, którego udzieliła nam ostatnio dyr Wróblewska) chce przed procesem uwalniania dzieł znajdujących się jej zbiorach rozpocząć rozmowy z artystami i publicznością. Debata miała pomóc w odpowiedzi na pytania: Jak powinna wyglądać sytuacja w publicznych galeriach i muzeach sztuki współczesnej? Instytucjach, które z jednej strony tworzą swoje kolekcje sztuki ale również współprodukują dzieła, pokazują je na wystawach, promują je, ale też wykorzystują np. w działalności edukacyjnej. Jaki jest stosunek artystów do udostępniania wizerunków ich dzieł? Jakie jest ich zdanie na temat dostępności dzieł innych twórców?
W trakcie dyskusji szybko okazało się, że temat trudno utrzymać w ryzach. Rozmowa o roli i misji instytucji publicznej szybko rozszerzyła się na zagadnienia dotyczące funkcjonowania dzieła artystycznego w cyfrowej rzeczywistości, definicji oryginału i kwestii zachowania integralności dzieła. Katarzyna Kozyra podkreślała, że sztuki nie można zamknąć w szafie a misją instytucji publicznych jest ułatwianie odbiorcom kontaktu z kulturą. Artystka jest zwolenniczką udostępniania swoich dzieł, ale boi się o ich integralność, dlatego nie wyraziłaby zgody na ich modyfikacje.
Tymek Borowski zwrócił uwagę, na fakt, że pewne procesy się już toczą, często poza artystami. Zdjęcia dzieł swobodnie krążą w internecie bez względu na to czy artysta wyraził na to zgodę czy nie. „Gdy się coś tworzy w przestrzeni publicznej, to trzeba się liczyć z tym, że może zostać przez innych wykorzystane”. Borowski nie ma nic przeciwko temu, aby jego utwory były kopiowane i przetwarzane również do celów komercyjnych. Twierdzi, że dzięki temu może odkryć nowe modele biznesowe, które również jemu pozwolą zarobić na własnej twórczości.
Krzysztof Siewicz przedstawił problem trzech różnych poziomów udostępniania – pokazywania, zezwalanie na dalsze wykorzystywanie i różny zakres wykorzystywania. Są one reprezentowane m.in. przez licencje Creative Commons, które Siewicz na koniec dyskusji przedstawił jako wygodne narzędzie dla artystów chcących wybrać różne poziomy lub instytucji potrzebujących konkretnego rozwiązania prawnego dla finansowanych przez siebie treści. Lipszyc próbował polemizować z Kozyrą, przekonując ją, że wykorzystanie jej utworu do nowego dzieła nie będzie zniszczeniem integralności, ale stworzeniem nowego dzieła. Tak działa bowiem kultura remiksu, która swobodnie czerpie z bogactwa dostępnych treści, ale jednocześnie tworzy nowe obiekty kultury.
Dyrektor Wróblewska pytała artystów o ich stosunek do dalszego wykorzystywania wizerunków/zdjęć dzieł. Zarówno Kozyra jak i Borowski nie mieli z tym żadnego problemu. Wróblewska zwróciła uwagę na wysoki koszt kontrolowania form ponownego wykorzystania utworów i zasugerowała, że udostępnienie obiektów na otwartych licencjach może zmniejszyć koszty i ułatwić życie publicznym instytucjom kultury. Dyskusja, choć uległa próbie pogodzenia problemów dostępności sztuki finansowanej ze środków publicznych z problemem różnych potrzeb artystów związanych z prawem autorskim, pozwoliła określić ważny kierunek, który wybrała zachęta tj. otwierania zasobów na drodze negocjacji i dyskusji z artystami przy równoczesnym nastawieniu się na potrzeby współczesnych odbiorców instytucji.
Zobacz też
Biuletyn EBiB na licencji CC
Kolejna dobra wiadomość potwierdzająca postępową postawę polskich bibliotekarzy. Od kwietnia 2008 elektroniczny Biuletyn EBiB wydawany przez Stowarzyszenie Bibliotekarzy Polskich będzie publikowany na licencji CC Uznanie autorstwa 2.5 Polska.
Oto fragmenty oficjalnego komunikatu EBiB’u w tej sprawie:
Biuletyn EBIB jest od samego początku swojego istnienia czasopismem otwartym, działającym w modelu Open Access. Stworzyliśmy go w roku 1998, kiedy ruch open access jeszcze na dobre się nie zaczął, ale już wtedy pojawiały się inicjatywy, które potem złożyły się na jego formułę i model. Od numeru kwietniowego 2008 każdy numer i artykuł udostępniany będzie na Licencji Creative Commons: Uznanie autorstwa 2.5 Polska.[…]
Uczulamy autorów, że licencja ta jest wybrana jako domyślna dla wszystkich i namawiamy, aby zezwalali na jej stosowanie w odniesieniu do ich tekstów. Jeśli jednak jakiś autor zdecyduje się na inny rodzaj licencji CC, prosimy o zaznaczenie tego w formularzu (przez dopisanie informacji), wówczas redaktor przy jego artykule umieści znaczek wybranej przez niego licencji.[…]
Wprowadziliśmy tę nowoczesną formę udostępniania obiektów cyfrowych, ponieważ promujemy w ramach Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich model szerokiej otwartości, dzięki czemu także inne czasopisma SBP są już udostępniane za darmo w Internecie. Na razie Bibliotekarz i Poradnik Bibliotekarza, ale niedługo dołączą do nich inne tytuły.
Mamy nadzieję, że wchodząc do rodziny tych wszystkich organizacji pozarządowych, które chcą budować społeczeństwo otwarte lubiące dzielić się wiedzą, realizujemy nie tylko zalecenia ONZ, UNESCO, IFLA, WHO czy OECD, ale przede wszystkim zasady etyczne naszego zawodu i odwieczną misję bibliotek.
A my dziękujemy Pani Bożenie Bednarek-Michalskiej i Barbarze Szczepanik za ogromne zaangażowanie i determinację! Zapraszamy do lektury 94. numeru otwartego Biuletynu EBiB “Biblioteka bez papieru”.
Zobacz też
Polskie biblioteki udostępniają utwory na licencjach CC
Jak donosi Elektroniczna BiBlioteka – platforma cyfrowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich:
Kujawsko-Pomorska Biblioteka Cyfrowa udostępniła pierwsze utwory współczesne na licencji Creative Commons. Koordynator biblioteki rozpoczęła rozmowy z autorami na temat tej prostej i jasnej dla użytkowników formy upubliczniania utworów i za zgodą autorów oraz wydawców udało się już wypuścić 16 tekstów, głównie artykułów: postprintów i preprintów. Ale rozmowy trwają, także te dotyczące pozycji książkowych, jeśli wydawcy nie będą stwarzali problemów, może ta forma się przyjmie szerzej. Warto zaznaczyć przy tej okazji, że preprinty autor może udostępniać zawsze na zasadach przez siebie określonych, bez względu na to czy poszły one do druku, czy nie.
Czytelnik może podążać za treścią i dokładnie poznać warunki, na jakich wolno mu skorzystać z utworu. Tym samym prawa autorskie są chronione, a użytkownik ma pełną jasność, co do zakresu użycia utworu. Istotną rzeczą jest wyjaśnienie autorom znaczenia treści licencji CC tak, żeby wiedzieli, jakie z tego tytułu wynikają konsekwencje. Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego także rozpoczęła procedurę upubliczniania utworów na licencji CC.
Sprawa jasnego wykorzystania pola opisu: prawa w metadanych Dublin Core opisujących obiekty cyfrowe nie jest jeszcze w Polsce ujednolicona, wiele bibliotek wpisuje w to pole nazwę swojej biblioteki, uważając, że skoro obiekt (zarówno egzemplarz fizyczny jak i obiekt cyfrowy wytworzony z niego dla biblioteki cyfrowej) jest ich własnością w sensie majątkowym, to mają prawo w to pole taki zapis wprowadzić, szczególnie jeśli chodzi o obiekty starsze lub te, które wydano w macierzystej jednostce. Pilnym wydaje się stworzenie instrukcji, która we właściwy sposób porządkowałyby te zapisy i określała jasno, co bibliotekarze powinni wpisywać w pole prawa.
Oto jeden z artykułów- Jerzy Majdowski “Kompozycja przestrzenna powojennych kościołów w Polsce”.
Zobacz też
Płyta Nine Inch Nails na licencji CC
W poniedziałek, 3. marca ukazała się płyta Ghosts I-IV zespołu Nine Inch Nails, która została udostępniona na licencji Creative Commons BY-NC-SA. Na płycie znajduje się 36 instrumentalnych utworów, które powstały podczas 10 tygodniowej sesji spontanicznej improwizacji.
Inwencja twórców nie ogranicza się jedynie do sfery muzycznej i rozszerza się na alternatywne sposoby sprzedaży albumu.
Zespół oferuje różne metody zakupu/pobrania płyty. Za darmo możemy pobrać 9 utworów – wysokiej jakości pliki mp3, bez DRMów. Za 5 USD otrzymujemy pełen album, do wyboru w różnych formatach z dodatkami w postaci książeczki w PDF i grafik, ikon, tapet, etc. Oprócz wersji cyfrowej, płyta dostępna jest również jako zestaw 2 CD oraz rozszerzony pakiet z CD, DVD i płytą Blu-ray. Chętnych do zakupu limitowanej wersji za 300 USD musimy rozczarować – 2500 sygnowanych egzemplarzy zostało już wykupionych.
Zobacz też
Umowy potwierdzajace użycie licenji CC w relacjach autor – wydawca
Udostępnienie utworu na licencji Creative Commons jest możliwe w
zasadzie w każdy sposób, który dostatecznie wyraża wolę licencjodawcy.
Wystarczy zatem opatrzenie utworu prostą informacją o konkretnej
wybranej licencji. Często spotykamy się jednak z sytuacją, w której
różne osoby chcą zawrzeć pisemną umowę. Szczególnie często dzieje się
to w przypadku wydawców, którzy chcą wydawać utwory udostępnione na
licencji Creative Commons, ale chcą również dysponować dokumentem
potwierdzającym ich uprawnienie do tego.
Przedstawiamy wobec tego takie przykładowe umowy. Są to proste
dokumenty, w których zawarto oświadczenie licencjodawcy, że udziela
licencjobiorcy licencji Creative Commons do określonego utworu.
Poniżej udostępniamy sześć gotowych plików PDF do wydrukowania i
uzupełnienia ręcznie, po jednym dla każdego wariantu licencji Creative
Commons w aktualnej wersji 2.5. Udostępniamy również plik edytowalny,
który można uzupełnić w komputerze – w formatach ODT oraz RTF.
Umowa wzorcowa w formacie: ODT
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_wzor.odt
RTF
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_wzor.rtf,
oraz PDF
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_wzor.pdf.
Należy pamiętać, aby w konkretnym podpisywanym dokumencie podać pełną
nazwę oraz link do właściwej licencji, a nie do jej przystępnego
podsumowania.
Umowa – licencja Creative Commons Uznanie autorstwa (PDF)
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_pdf_by.pdf
Umowa – licencja Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych
warunkach (PDF)
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_pdf_bysa.pdf
Umowa – licencja Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie
niekomercyjne – Na tych samych warunkach (PDF)
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_pdf_byncsa.pdf
Umowa – licencja Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie
niekomercyjne – Bez utworów zalez.nych (PDF)
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_pdf_byncnd.pdf
Umowa – licencja Creative Commons Uznanie autorstwa – Użycie
niekomercyjne (PDF)
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_pdf_bync.pdf
Umowa – licencja Creative Commons Uznanie autorstwa – Bez utworów
zależnych (PDF)
https://creativecommons.pl/wp-content/pliki/cc_umowa_pisemna_pdf_bynd.pdf
Mamy nadzieję, że takie wzory ułatwią stosowanie licencji Creative
Commons – będziemy wdzięczni za informacje o przypadkach, w których
zostały one użyte. Pomoże to nam ocenić przydatność tego rodzaju
materiałów.
Zastrzegamy, że wzory te, podobnie jak same licencje Creative Commons
udostępniane są bez gwarancji ich skuteczności i przydatności. Wzięcie
odpowiedzialności za taki dokument bez znajomości konkretnej sytuacji
prawnej osób, które będą z nich korzystały nie jest możliwe. Pełnej i
odpowiedzialnej porady prawnej jest w stanie udzielić jedynie prawnik
po zapoznaniu się z sytuacją w konkretnej sprawie.
Zobacz też
Wiadmomosci24.pl umożliwiają stosowanie licencji CC
Od początku tego roku największy polski serwis dziennikarstwa obywatelskiego Wiadomości24.pl umożliwił swoim autorom publikowanie tekstów na licencji CC Uznanie autorstwa-Użytek niekomercyjny-Na tych samych warunkach. Jest to jeden z pierwszych przypadków wprowadzenia w Polsce licencji CC przez platformę służącą do tworzenia treści (patrz również serwis do zdjęć Garnek). Maciej Lewandowski z Wiadomości24.pl w ten sposób namawia dziennikarzy do stosowania licencji CC:
Dlaczego jestem dziennikarzem obywatelskim, dlaczego piszę i fotografuję, dlaczego efekty mojej pracy publikuję właśnie w tym miejscu, w portalu Wiadomości24.pl? Odpowiedzi jest zapewne tyle, ilu dziennikarzy, dla mnie największą motywacją jest chęć ukazywania nieznanych, ciekawych wydarzeń i miejsc, chęć przekazywania informacji o otaczającej mnie rzeczywistości i o mechanizmach rządzących funkcjonowaniem współczesnego świata. Chęć dzielenia się z innymi ludźmi moimi przemyśleniami, wrażeniami, odczuciami…
Aktu tego dokonuję publikując artykuły i zdjęcia, ale także pozwalając na ich dalsze rozpowszechnianie. Wszyscy my, autorzy Wiadomości24.pl, robimy to – rejestrując się w serwisie, wyrażamy zgodę na wykorzystywanie naszych materiałów przez inne podmioty medialne – oczywiście pod ściśle określonymi warunkami, zapisanymi w regulaminie. Tak było cały czas od momentu powstania serwisu, w tej chwili będziemy mieli możliwość ułatwienia zadania tym, których interesuje wykorzystanie naszych prac w innych mediach. Publikując materiał na licencji CC, niejako zapraszamy do dalszego wykorzystywania tego materiału, mówimy: tak, ten artykuł można – bez żadnych dodatkowych pytań – wziąć i rozpowszechniać w innym medium, muszą być przy tym spełnione konkretne warunki, które opisała redakcja w artykule inaugurującym “Wolną myśl”. Rozdajemy efekty naszej intelektualnej pracy, pozwalamy wykorzystać je innym – także w celu stworzenia czegoś nowego, czegoś co (być może) bez naszego wkładu byłoby słabsze, uboższe, mniej oddziałujące na wyobraźnię czytelników.
Serwis wydzielił dla treści na licencji CC osobny dział – Wolna myśl, który jest częścią kategorii Moje Trzy Grosze, a autorzy nie mogą wybierać spośród wszystkich licencji CC – do dyspozycji mają tylko jedną (BY-NC-SA). Do tej pory dziennikarze opublikowali 24 teksty oznaczone znaczkiem CC. Mamy nadzieję, że jest to forma programu pilotażowego, który w przyszłości pozwoli Wiadomościom24.pl na udostępnienie autorom pełnej gamy licencji, do wszystkich artykułów. Sami autorzy również się tego oczekują, co widać w komentarzach pod tekstem Lewandowskiego.
Zobacz też
Raport o zastosowaniu licencji CC do informacji publicznych
Creative Commons Holandia oraz Institute for Information Law opublikowali w zeszłym tygodniu raport z badań na temat wykorzystania przez agencje rządowe licencji CC do informacji sektora publicznego (Public Sector Information definiowane przez Komisję Europejską to dokumenty takie jak bazy danych, mapy cyfrowe, informacje meteorologiczne i inne materiały zbierane przez agendy rządowe). W prawie 100-stronicowej publikacji autorzy bardzo wnikliwie analizują różne rodzaje licencji i ich przydatność do licencjonowania szczególnego rodzaju materiałów. Jak się okazuje najbardziej wskazane i kompatybilne z najnowszymi rozporządzeniami Dyrektywy Europejskiej o PSI są najmniej restrykcyjne licencje CC, takie jak Uznanie Autorstwa (CC-BY) czy Dedykacja na Rzecz Domeny Publicznej (raport powstał przed ogłoszeniem konsultacji w sprawie licencji CC0).
Biorąc pod uwagę wskazania Direktywy PSI, która zaleca ułatwianie ponownego wykorzystania informacji, licencje Creative Commons wydają się właściwym narzędziem do realizacji tego celu. […] Internetowy proces licencjonowania jest zestandaryzowany i umożliwia proste przeszukiwanie treści. Teoretycznie wszystkie licencje CC są kompatybilne z Dyrektywą PSI, jednak nie wszystkie w najlepszy sposób pozwalają realizować wartości promowane przez Dyrektywę. Problematyczne stają się te licencje, które zawierają warunek non-commercial i non-derivatives, gdyż ograniczają dalsze wykorzystanie treści.[…] Dlatego najbardziej kompatybilne są licencje CC-PD i CC-BY.
Zobacz też
CC Zero
Creative Commons rozpoczęło publiczną dyskusję nad licencją CC0 (CC zero), która ma
“promować i chronić domenę publiczną poprzez: 1) umożliwianie autorom zrzeczenia się z praw autorskich do poszczególnych utworów i łatwiejsze komunikowanie tej informacji, 2) udostępnienie narzędzi, dzięki którym każda osoba może stwierdzić, że dany utwór nie jest objęty prawami autorskimi lub pokrewnymi.”
Creative Commons uruchomiło specjalną roboczą stronę, na której dostępne są próbne wersje dwóch nowych narzędzi: CC0 Waiver i CC0 Asertion. CC0 Waiver to prosty formularz, który pozwala zrzec się wszystkich praw do utworu, czyli przekazać utwór do domeny publicznej nie czekając na wygaśnięcie praw. Natomiast CC0 Assertion umożliwia oświadczenie, że utwór nie jest objęty prawami autorskimi.
W tej chwili licencje CC0 dotyczą jedynie prawodawstwa amerykańskiego (szczególnie CC0 Assertion została opracowana pod kątem prawa USA). Mają jednak zostać zlokalizowane tak jak pozostałe licencje CC. W polskim prawie wprowadzenie licencji CC0 może okazać się skomplikowane, ponieważ prawo nie przewiduje przeniesienia utworu do domeny publicznej.
Dyskusja na temat licencji CC0 odbywa się na liście http://lists.ibiblio.org/mailman/listinfo/cc-licenses.
Zobacz też
CC na Festiwalu Nauki
Bardzo serdecznie zapraszamy na seminarium, które CC Polska organizuje w ramach tegorocznego Festiwalu Nauki.
“Wolność wiedzy: utopia czy konieczność? O obronie wiedzy jako dobra wspólnego”
17 września, godz. 11, Sala Kino.Lab
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski (Al. Ujazdowskie 6, Warszawa).
Wiedza i informacja są kluczowymi dobrami w społeczeństwie
informacyjnym. Dzięki rewolucji cyfrowej zyskaliśmy nowe możliwości ich
upowszechniania. Jednocześnie jesteśmy świadkami zawłaszczania wielu
obszarów dóbr nauki i kultury. Jaka jest przyszłość dorobku
intelektualnego pokoleń?
W ramach spotkania omówimy nowatorskie rozwiązania prawne i techniczne
służące wolności wiedzy, takie jak inicjatywa Open Access czy różnego
rodzaju biblioteki internetowe. Spotkanie zakończy pokaz zasobów
bibliotek cyfrowych i ogólnodostępnych archiwów internetowych.
Uczestnicy: