Przegląd linków CC #182
1. Honorowy pierwszy link należy się Fundacji Wikimedia, która uruchomiła specjalną stronę poświęconą politykom otwartościowym oraz reformie prawa autorskiego w celu lepszego realizowania przez niego nowych potrzeb obywateli względem wiedzy i kultury.
Otwarta edukacja
2. Gorąco było w tym tygodniu na linii Koalicja Otwartej Edukacji/Ośrodek Rozwoju Edukacji po premierze kolejnych części otwartych e-podręczników programu Cyfrowa Szkoła. Wątpliwości jakie pojawiły się względem otwartości części zasobów w testowych podręcznikach są już wyjaśniane, a KOED i ORE pracują nad wspólnym rozwiązaniem.
3. Więcej o e-podręcznikach i otwartości zasobów edukacyjnych w Polsce możecie dowiedzieć się z ostatniego odcinka audycji Człowiek 2.0 z udziałem Anny Stokowskiej (Centrum Cyfrowe), Krzysztofa Machockiego (Wikimedia Polska) oraz Kamila Śliwowskiego (KOED/otwartezasoby.pl).
Otwarta nauka
5. Międzynarodowa koalicja na rzecz otwartej nauki SPARC oraz Wikipedia zorganizują globalny maraton edycyjny z okazji tegorocznego tygodnia otwartego dostępu (Open Access Week).
6. Research Ideas & Outcomes (RIO) to nowe czasopismo Open Access, które publikuje wyniki badań, ze wszystkich etapów ich prowadzenia, a nie jak tradycyjne czasopisma naukowe, tylko artykuły z ostatecznymi wynikami po przeprowadzeniu badań.
7. Jeśli macie znajomych za granicą, którym chcecie przedstawić stan rozwoju otwartej nauki w naszym kraju, teraz możecie to zrobić. Platforma Otwartej Nauki ICM UW wydała właśnie Open Science in Poland 2014. A Diagnosis.
Otwarta kultura i zasoby
Prawo autorskie
9. 5 i 6 listopada w Warszawie (zaraz po konferencji CopyCamp) odbędzie się School of Rock(ing) EU Copyright. Organizowane przez koalicję EDRi oraz stow. Communia spotkanie aktywistów działających na rzecz reformy prawa autorskiego w Unii Europejskiej.
Zobacz też
Przegląd linków CC #178
W okresie letnim przegląd tygodniowy zamienił się w dwu, a czasem nawet trzytygodniowy, ale to nie oznacza, że nic się nie dzieje. Wręcz przeciwnie, dzieje się wiele, ale brak czasu by to opisać.
Otwarta Edukacja
1. W ubiegłym tygodniu odbył się zjazd Koalicji Otwartej Edukacji. Największe do tej pory spotkanie koalicji skorzystało z gościny Europejskiego Centrum Solidarności. W grupie ponad 20 organizacji i 50 osób pracowaliśmy nad rekomendacjami koalicji w obszarach nauki, otwartych instytucji kultury oraz otwartych zasobów edukacyjnych. Szczegółowe podsumowania i informacje o planach działania KOED na najbliższy rok pojawią się już niebawem.
2. Ogłoszona została kolejna edycja Tygodnia Otwartej Edukacji (Open Education Week), która odbędzie się na całym świecie w dniach 7-11 marca 2016. My już zaczynamy planowanie! Jak zwykle przygotowania warto śledzić pod tagiem #openeducationwk na mediach społecznościowych.
3. Ruszyły konsultacje trzeciej części Naszego Elementarza, darmowego podręcznika dla drugoklasistów wydawanego przez Min. Edukacji Narodowej. Przypominamy ocenę z perspektywy otwartości zasobów, jaką poprzednim częściom wystawiło Centrum Cyfrowe. Ciekawe jak wypadnie najnowsza edycja.
Otwarta nauka
4. Czy profesjonalni wydawcy naukowi jak Nature, pobierający wysokie opłaty za publikację wyników badań ale promujący również otwarty dostęp do nich spotkają się w swoich oczekiwania co do modelu finansowania z grantodawcami naukowymi? W wywiadzie dla Horizon Magazine redaktor czasopisma Nature, Philip Campbell, odpowiada o kosztach pracy redakcji i błędach naukowców i wydawców.
5. Holendrzy chcą wprowadzić pełen otwarty dostęp do publikacji naukowych swoich naukowców do 2024 roku w modlu tzw. złotej drogi tj. przy finansowaniu publikacji przez grantodawcę lub uniwerstet. Celem jest aby nikt nie ponosił podwójnych kosztów publikacji i dostępu do wyników badań. Porozumieli się już w tej sprawie z większością wydawców poza Elsevierem. W odpowiedzi związek uniwersytetów podjął decyzję o bojkocie wydawcy począwszy od nakłaniania swoich pracowników do rezygnacji ze stanowisk w redakcjach jego czasopism. (więcej…)
Zobacz też
Przegląd linków CC #177
WAŻNE: Koalicja Otwartej Edukacji zbiera podpisy pod petycją o dozwolonym użytku edukacyjnym. W Sejmie rozpoczęły się prace nad nowelizacją ustawy o prawie autorskim, którą w połowie maja przyjęła Rada Ministrów. Proponowana nowelizacja nie jest korzystna dla instytucji edukacyjnych, instytucji kulturowych (np. bibliotek i muzeów) oraz organizacji pozarządowych realizujących działania edukacyjne – rząd wycofał się ze zmian wspierających organizacje w realizowaniu tych zadań.
Otwarta edukacja
1. Ile kosztuje stworzenie otwartego podręcznika? Tony Bates szacuje, że w warunkach Stanwó Zjednoczonych to koszt ok 80 000 – 130 000 dolarów. Wyliczenia nie biorą się znikąd, Bates opisuje dokładnie proces (koszty pracy, czas) jaki sam poświęcał razem z zesołem na stworzenie podręcznika Teaching in a Digital Age. Świetna lektura dla zawodowych autorów i wydawców chcących podjąć się tworzenia otwartych wydawnictw.
2. Jeśli szukacie więcej argumentów za używaniem otwartych zasobów edukacyjnych to przyda się lektura artykułu o ich zaletach z perspektywy pedagogiki krytycznej w czasopiśmie Hybrid Pedagogy. Gregory Zobel zwraca uwagę na to, że niezależnie od tego czy korzystamy z OZE w tradycyjnej klasi i formalnej edukacji czy do samodzielnego uczenia się, otwarte zasoby przyczyniają się do zmiany całego paradygmatu edukacji i ułatwiają uniezależnianie jej od sztywnych instytucji.
Otwarta nauka
3. To, że internet przyczynił się do rozwoju otwartego dostępu do nauki jak i samego otwierania procesów nauki jak ułatwienie recenzji czy dopuszczenie ludzi spoza świata nauki do badań np. poprzez crowdsourcing, to jasne. Rzadko mówi się jednak to tym, że gdyby nie idee otwartości jakie przyświecały twórcom sieci, Internet nie byłby tym czym jest teraz. Więcej na blogu open science.
4. Badacze na bazie 45 milionów artykułów indeksowanych w Web of Science z lat 1973-2013 analizują koncentrację czasopism naukowych w wydawnictwach Reed-Elsevier, Wiley-Blackwell, Springer oraz Taylor & Francis. Artykuł analizuje jak koncentracja ta zmienia się w czasach cyfrowej dystrybucji i jak czasopisma migrują między dużymi i małymi wydawcami. (więcej…)
Zobacz też
Przegląd linków CC #140
140 linki publikujemy w wersji za dwa tygodnie, z rozbudowanym działem naukowym współprowadzonym z serwisem Uwolnij Naukę.
Otwarta edukacja i kultura
1. Kilka dni temu odbył się doroczny zjazd Koalicji Otwartej Edukacji, poświęcony dalszym planom oraz dyskusji nad stanem otwartej edukacji i nauki w Polsce. Grzegorz Stunża na łamach Edukatora Medialnego rozwija wątki z tych dyskusji, zwłaszcza na temat rządowego darmowego podręcznika i tego czy może on przyczynić się do głębszych zmian w systemie edukacji. Polecamy lekturę.
2. Jan L. Neumann, koordynator projektów pracujący m.in dla UNESCO na swoim blogu rozpisał dość szczegółowe czym są polityki otwartości i jakie ich modele można wyróżnić. Ważną rolę wg. Neumanna w skutecznych implementacjach pełni uwzględnianie warunków i zmian kulturowych, w które polityka ingeruje i które ma zmieniać.
3. Dobrym uzupełnieniem tekstów Neumanna i Stunży może być post na Ed Techie (Martin Weller) o modelu budowania zaangażowania w otwarte zasoby edukacyjne. Weller wyróżnia poziomy użytkowników otwartych zasobów w edukacji i to jakie są ich możliwości zaangażowania i wspierania otwartości (przez aktywne wykorzystywanie i przetwarzanie zasobów).
4. Creative Commons opublikowało swój doroczny raport o działalności i stanie ruchu otwartości na świecie pt. The Future is Open.
5. Mimi Ito na łamach Boing Boing pisze krytycznie o aktualnej edukacji w sieci jako pogłębiającej podziały społeczne, mimo pozornej otwartości na osoby uczestniczące. Alternatywą, którą Mimi Itowraz ze współpracownikami oferuje to kursy letnie online konstruowane z myślą o uczniach, którzy nie wzięliby udziału np. w popularnych MOOC’ach. Projekt integruje nauczanie z animacją i wsparciem udzielanym przez lokalne biblioteki.
6. Chińska firma IT Huawei oraz jeden z większych i starszych portali otwartych zasobów edukacyjnych Curriki ogłosiły współpracę nad stworzeniem OZE z zakresu funkcji matematycznych, rachunku różniczkowego i innych.
7. Jeśli czasem szukacie bardzo konkretnych argumentów za wykorzystywaniem licencji Creative Commons w Waszej pracy i tak się składa, że jesteście archeologami/żkami to proszę, post właśnie dla Was na blogu Middle Savagery.
8. Departament Edukacji USA przeprowadzi badania efektywności nauczania w modelu odwróconej lekcji z wykorzystaniem Khan Academy.
9. Jaką rolę maję i będą mieć otwarte zasoby edukacyjne w środowisku edukacyjnym kształtowanym przez popularyzację tzw. MOOC (Massive Open Online Courses)? Czy MOOC-i będą wypierać OZE czy raczej uda się je skutecznie integrować? O tych problemach pisze OER Research Hub.
Otwarta nauka
10. Mark Hahnel pisze w „Educause Review” o znaczeniu otwartego udostępniania danych badawczych. Hahnel nawiązuje do idei „open data” wdrażanej przez różne państwa w stosunku do danych publicznych. I dowodzi, że coraz częściej dane są wymieniane wraz z artykułami naukowymi jako wyniki badań, które powinny podlegać otwartemu udostępnieniu. Pilotaż otwartego dostępu do danych badawczych został uruchomiony w ramach unijnego programu Horyzont 2020.
11. Do idei otwartych danych nawiązuje też tekst Susanny-Assunty Sansone na blogu „Impact of Research Hub”. Sansone opisuje nowe rodzaje publikacji naukowej – data paper i data descriptor, służący publikowaniu danych w sposób przejrzysty i podlegający peer review.
12. Koalicja bibliotek naukowych SPARC przyznała swoją doroczną Innovator Award. Otrzymała ją organizacja Electronic Information for Libraries (EIFL), działający na rzecz „wiedzy bez barier”. Gratulujemy EIFL, która także w Polsce wspiera działania na rzecz otwartego dostępu.
13. I wreszcie. Inicjatywa Otwieracz opublikowała wyniki badania „Nowe technologie i prawo autorskie w ISNS UW”. W badaniu zapytano studentów, doktorantów i wykładowców ISNS, co sądzą o wolnym dostępie do nauki – czy sami z niego korzystają i czy się do niego przyczyniają udostępniając swoje prace naukowe. Ekipę Inicjatywy zachęcamy do udostępnienia również surowych danych!
14. The International Association of Scientific, Technical & Medical Publishers (STM) opublikowało własny zestaw licencji dla otwartego dostępu (open access). Dlaczego to bardzo zły pomysł, niekompatybilny z Open Definition oraz dodatkowo potęgujący rozproszenie licencji i więcej trudności dla użytkowników pisze Andrés Guadamuz.
Otwarte zasoby
15. Cooper Hewitt, muzeum wzornictwa Smithsonian Institute w Nowym Jorku podczas odświeżania swojej identyfikacji wizualnej m.in. logo postanowiło nowo-zaprojektowaną przez Cherstera Jenkinsa czcionkę udostępnić na otwartej licencji oraz jako otwarte pliki wektorowe UFO (Universal Font Object). Więcej o tym dlaczego tak zrobili w magazynie Quartz.
16. Nie tylko na wolnej licencji (CC BY-SA 4.0), ale również w duchu open source (tekst dostępny jest na platformie github) został opublikowany The Digital First Aid Kit (Zestaw Pierwszej Pomocy Cyfrowej), poradnik który ma pomagać aktywistom, dziennikarzom i obrońcom praw człowieka w radzeniu sobie ze współczesnymi zagrożeniami takimi jak przejęcie kont lub urządzeń z ważnymi danymi.
Prawo
18. Nadal silnie utajniane negocjacje TPP (Trans-Pacific Partnership) nie przynoszą dobrych wiadomości na temat prawa autorskiego. W ramach przecieków z negocjacji oraz wielu działań podejmowanych przez organizacje takiej jak EFF, które starają się przekazać negocjatorom informację o ryzykach jakie TPP niesie ze sobą, wiemy m.in. o propozycjach przedłużenia ochrony utworów oraz przeniesienia na dostawców internetowych uprawnień policyjnych w kwestii ścigania naruszeń IP.
19. Dziś (12 lipca) w Wielkiej Brytanii (ale oczywiście można przyłączyć się internetowo na całym świecie) do akcji #noTTIP (The Transatlantic Trade and Investment Partnership (TTIP) negocjowanego właśnie między USA a Unią Europejską. TTIP, uzupełnienie porozumienia TPP oskarżane jest o próbę ograniczania praw konsumenckich i zaostrzania prawa autorskiego.
Zobacz też
5 wydanie Przewodnika po Otwartych Zasobach Edukacyjnych
Koalicja Otwartej Edukacji udostępniła 5 werjsę Przewodnika po Otwartych Zasobach Edukacyjnych, który jest rozwijamy od 2010 roku.
Przewodnik składa się z kilku rozdziałów: 1) Otwartość w edukacji 2) Otwarte Zasoby Edukacyjne 3) Wolne licencje 4) Domena Publiczna 5) Katalog OZE 6) Wyszukiwanie OZE 7) Publikowanie i wykorzystanie otwartych treści w serwisach web 2.0 8) Oznaczanie treści otwartymi licencjami 9) Dostępność zasobów w Internecie.
W ciągu dwóch lat od ostatniej aktualizacji pojawiło się wiele nowych zasobów edukacyjnych polskich i obcojęzycznych. Stąd właśnie na tę część publikacji został położony szczególny nacisk. W Przewodniku można znaleźć nowy, mocno rozbudowany katalog Otwartych Zasobów Edukacyjnych, w którym zasoby zostały pogrupowane wg ich przydatności do przedmiotów. Znajdziemy zasoby do j. polskiego, biologii, chemii, fizyki, matematyki, historii i geografii, edukacji medialnej i kulturalnej czy przedsiębiorczości oraz zasoby muzyczne i graficzne.
Pobierz najnowszą wersję Przewodnika po OZE w PDF. Publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Zobacz też
Międzynarodowy Tydzień Otwartej Edukacji
W dniach 10-15 marca 2014 na całym świecie odbywa się będzie Tydzień Otwartej Edukacji. To wydarzenie wzorowane na Tygodniu Open Access jest poświęcone dostępności zasobów edukacyjnych. Możecie wziąć udział w wielu wydarzeniach, głównie online, zarówno międzynarodowych (wszystkie na głównej stronie Tygodnia) oraz polskich, które organizuje Koalicja Otwartej Edukacji.
Tydzień Otwartej Edukacji w Polsce…
Koalicja Otwartej Edukacji zaprasza do zadawania pytań dotyczących problemów związanych z prawem autorskim w edukacji. Od 10 do 15 marca zbierane będą pytania, na które odpowiadać będą eksperci Koalicji. Specjalną stronę stworzyła również Bibliosfera.net, która zbiera pomysły na akcje w bibliotekach do zorganizowania w ramach Tygodnia. Niektóre biblioteki przygotwały już całkiem aktywny program np. Nowohucka Biblioteka Publiczna organizuje aż 3 wydarzenia w swoich filiach.
i na świecie
Spośród kilkudziesięciu webinariów i dyskusji online polecamy Waszej uwadze webinarium poświęcone wersji 4.0 licencji Creative Commons w edukacji (w środę, o 19:00 czasu lokalnego w Polsce) oraz całotygodniową dyskusję na temat planów Komisji Europejskiej na otwartość edukacji w szkolnictwie wyższym.
Zobacz też
Szkolenie animatorów otwartości KOED w Białymstoku
Koalicja Otwartej Edukacji jak co roku zaprasza do udziału w trzydniowym szkoleniu dotyczącym najważniejszych zagadnień związanych z otwartością w edukacji, nauce i kulturze. Zapraszamy nauczycieli, edukatorów, pracowników instytucji kultury i organizacji pozarządowych. Tym razem szkolenie odbędzie się w Białymstoku w dniach 10-12 lipca.
Program szkolenia obejmie wykłady i warsztaty z zakresu m.in. najważniejszych zagadnień prawa autorskiego i wolnych licencji, otwartej edukacji i otwartego dostępu do publikacji naukowych, wolnego i otwartego oprogramowania oraz domeny publicznej. Ważnym elementem szkolenia będą także kwestie dostępności zasobów cyfrowych. (więcej…)
Zobacz też
MEN za Otwartymi Zasobami Edukacyjnymi – po spotkaniu członków Koalicji z Minister Krystyną Szumilas
22 listopada odbyło się spotkanie przedstawicieli Koalicji Otwartej Edukacji (KOED) z Minister Edukacji Narodowej Krystyną Szumilas, podczas którego omówione zostały działania podejmowane i planowane przez Ministerstwo Edukacji Narodowej w celu tworzenia i wspierania Otwartych Zasobów Edukacyjnych.
Pani Minister wyraziła pełne poparcie dla idei otwartości edukacji i zadeklarowała dalsze jej wdrażanie w programach realizowanych przez swój resort. Pierwszym otwartym programem MEN jest „Cyfrowa Szkoła”, zakładający m.in. tworzenie darmowych e-podręczników udostępnianych na wolnych licencjach, które pozwalają na w pełni swobodne wykorzystanie ich treści. Polska jest w wyjątkowej sytuacji, w której już realizujemy działania dotyczące wykorzystania w edukacji otwartych zasobów edukacyjnych, rekomendowane przez Komisję Europejską (w nowej strategii Rethinking Education) oraz UNESCO (w Paryskiej Deklaracji Otwartych Zasobów Edukacyjnych). Kontynuacja tych działań pozwoli Polsce utrzymać pozycję pioniera nowoczesnej edukacji.
Minister Szumilas zadeklarowała, że zasady otwartości są wprowadzane do kolejnych projektów prowadzonych lub wspieranych przez resort. Następnym krokiem będzie wprowadzenie odpowiednich zapisów do realizowanych przez resort programów grantowych. Przedstawiciele Koalicji oraz MEN byli zgodni, że otwartość zasobów i ich technologiczna dostępność to standard, który powinien dotyczyć wszystkich finansowanych publicznie inicjatyw edukacyjnych, oraz być rekomendowany inicjatywom prywatnym, nad którymi MEN obejmuje patronat. Zaletą takiego standardu jest nie tylko większa dostępność treści edukacyjnych, ale także bardziej jednolite i przejrzyste reguły wydatkowania środków publicznych i korzystania z powstałych materiałów. (więcej…)
Zobacz też
Międzynarodowy Tydzień Open Access
Międzynarodowy Tydzień Open Access promujący wolny dostęp do nauki, edukacji czy kultury będzie obchodzony od 22 do 28 października. W Polsce OAW ma miejsce już po raz czwarty i obejmie kilkanaście wydarzeń w całym kraju, a oficjalnymi koordynatorami tygodnia w Polsce jest Koalicja Otwartej Edukacji i stowarzyszenie EBIB.
Choć 2012 rok jeszcze się nie skończył to już teraz jest bardzo ważny dla budowania otwartości w nauce. Między innymi dzięki Komisji Europejskiej, jak i rządowi Wielkiej Brytanii, które wprowadziły oficjalną politykę otwarcia zasobów wiedzy. (więcej…)
Zobacz też
2. stanowisko KOED dot. „Cyfrowej Szkoły” i otwartych podręczników
13 kwietnia tego roku Koalicja Otwartej Edukacji wyraziła pozytywną opinię na temat programu rządowego „Cyfrowa Szkoła”. W reakcji na silną opozycję polskich wydawców i dystrybutorów edukacyjnych oraz kontrowersje w mediach, podkreślamy, że na program ten spojrzeć należy przede wszystkim z perspektywy konsumentów, głównie rodziców. Ponoszą oni ogromne koszty – zarówno finansowe, jak i społeczne – utrzymywania dotychczasowego tradycyjnego modelu wytwarzania i sprzedaży podręczników. Średnia kwota wydatków szkolnych na jedno dziecko wyniosła w 2011 roku blisko 700 zł – ponad połowę tej sumy stanowiły wydatki na podręczniki (CBOS). Koszty te ponosi również budżet państwa, dotując rodziny o najniższych dochodach.
Państwo musi troszczyć się o interesy uczniów, rodziców, nauczycieli i szkół. Temu celowi służy wprowadzenie polityki otwartości zasobów edukacyjnych. Otwartość podręczników, zagwarantowana wolną licencją, umożliwia powszechny, swobodny i darmowy dostęp do wiedzy szkolnej w dowolnym miejscu i czasie, bez ograniczeń i zabezpieczeń technicznych oraz zapewnia całkowitą dowolność formy i celu wykorzystania. Oznacza to, że podręczniki, udostępniane oryginalnie w wersji cyfrowej mogą być legalnie powielane na wszystkich nośnikach, także drukowane w całości lub fragmentach. (więcej…)