5 wydanie Przewodnika po Otwartych Zasobach Edukacyjnych
Koalicja Otwartej Edukacji udostępniła 5 werjsę Przewodnika po Otwartych Zasobach Edukacyjnych, który jest rozwijamy od 2010 roku.
Przewodnik składa się z kilku rozdziałów: 1) Otwartość w edukacji 2) Otwarte Zasoby Edukacyjne 3) Wolne licencje 4) Domena Publiczna 5) Katalog OZE 6) Wyszukiwanie OZE 7) Publikowanie i wykorzystanie otwartych treści w serwisach web 2.0 8) Oznaczanie treści otwartymi licencjami 9) Dostępność zasobów w Internecie.
W ciągu dwóch lat od ostatniej aktualizacji pojawiło się wiele nowych zasobów edukacyjnych polskich i obcojęzycznych. Stąd właśnie na tę część publikacji został położony szczególny nacisk. W Przewodniku można znaleźć nowy, mocno rozbudowany katalog Otwartych Zasobów Edukacyjnych, w którym zasoby zostały pogrupowane wg ich przydatności do przedmiotów. Znajdziemy zasoby do j. polskiego, biologii, chemii, fizyki, matematyki, historii i geografii, edukacji medialnej i kulturalnej czy przedsiębiorczości oraz zasoby muzyczne i graficzne.
Pobierz najnowszą wersję Przewodnika po OZE w PDF. Publikacja jest dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach 3.0 Polska.
Zobacz też
Przegląd linków CC #131
1. Na początek nowy, bardzo oszczędny (planowany jako prosty i nie utrudniający pracy również osobom ze słaby dostępm do sieci) serwis do dzielenia się/ogłaszania linków do otwartych zasobów edukacyjnych. Pomysł jest w fazie beta, ale bardzo nam się podoba dlatego polecamy go Waszej uwadze.
2. Fundacja Wikimedia, główna organizacja stojąca za dbaniem o infrastrukturę Wikipedii ogłosiła nową dyrektor zarządzającą, została nią Lila Tretikov, dotychczas kierująca zespołem SugraCRM, popularnego, otwartego oprogramowania do zarządzania relacjami z klientami.
3. Amerykańskie Creative Commons bierze udział w jednym z największych (zwłaszcza finansowo) projektów produkcji otwartych zasobów edukacyjnych i dzieli się swoimi wnioskami. Na OER Research Hub Billy Meinke pisze o na temat badań wiedzy i doświadczeń z otwartymi zasobami w edukacji zawodowej w USA.
4. Autorzy akcji i kampanii Copy Me uzbierali już prawie połowę pieniędzy na serię filmów o kopiowaniu i dzieleniu się w sieci. Z tej okazji i zgodnie z obietnicą przygotowali i opublikowali pierwszy filmik tłumaczący czym jest kopiowanie w sieci.
6. Światowa organizacja zdrowia (The World Health Organization WHO) ogłosiło że przystępuje do jednego z największych repozytoriów w otwartym dostępie PubMed Central. WHO zapowiedziało również, że pracuje nad swoją polityka open access, którą zaprezentuje w lipcu 2014 r.
7. Bardzo ciekawe i mocne słowa na temat polityki wydawców, operatorów baz publikacji naukowych takich jak Elsevir oraz otwartego dostępu do nauki od urzędujące kanclerza Uniwersytetu Cambrigde. Dr Leszek Borysiewicz (polskiego pochodzenia lekarz immunolog) w rozmowie z unią studentów opowiada o tym, jak najwięksi wydawcy i pośrednicy potrafią paradoksalnie wykorzystywać rosnące zapotrzebowanie oraz trend otwierania dostępu do publikacji naukowych na własną korzyść, często wzmacniając nadal częściowo zamknięte oraz zachowawcze modele publikowania.
Zobacz też
Przegląd linków CC #130
1. Europeana we współpracy z Narodowym Instytutem Audiowizualnym ogłosiła konkurs na remix wideo obiektów pochodzących z jej zasobów. Prace mogą dotyczyć jednego z czterech proponowanych tematów (100 rocznica I Wojny Światowej, 25 rocznica transformacji Centralnej i Wschodniej Europy, historia mody, historia mediów i technologii). Konkurs przeznaczony jest dla uczniów w wieku 13-19 lat oraz dla szkół, a termin nadsyłania prac to 25 maja.
2. Przed kilkoma dniami w Słowenii zakończyła się międzynarodowa konferencja Open Courseware Consortium zrzeszającego uczelnie z całego świata tworzące otwarte kursy i zasoby edukacyjne. Podsumowania każdego dnia konferencji możecie znaleźć tutaj: dzień 1, dzień 2,, natomiast najciekawszą wiadomością jest zmiana nazwy konsorcjum, która zapowiada nowy kierunek. OCW nazywa się teraz Open Education Consortium.
3. W ubiegłym tygodniu w sieci pojawiała się również nowa, ambitnie się zapowiadająca platforma otwartych zasobów edukacyjnych PanOpen. Na razie znajdziemy na niej bibliotekę podręczników akademickich z różnych instytucji przetworzonych z PDF-ów do wygodniejszych do nauki formatów i dostępnych modułowo na stronie. Podręczniki są na różnych licencjach.
4. Kolejna premiera od firmy i platformy otwartych zasobów akademickich Boundless.com. Tym razem Boundless ogłasza otwarcie swojej platformy dla nauczycieli i edukatorów do współtworzenia zasobów edukacyjnych ( w tym podręczników). Teraz za pomocą platformy można znacznie łatwiej tworzyć i układać własne kursy i podręczniki oraz rozbudowywać je o nowe treści.
5. Przyjęcie przez Parlament Europejski dyrektywy o organizacjach zbiorowego zarządzania z początkiem kwietnia oznacza zmiany w możliwości respektowania przez nie licencji Creative Commons z warunkiem NC (Użycie niekomercyjne). Więcej informacji na blogu MediaLaws.eu.
6. Kontynuując wątek barier w środowisku naukowym dla wdrażania otwartego dostępu, polecamy kolejny tekst, tym razem z Research Information na temat definiowania wpływu publikacji naukowych (ang. impact) oraz problemów wynikających ze sztywności tego wskaźnika i kultury publikowania z nim związanej.
7. Andres Guadamuz przeprowadził dla WIPO (World Intelectual Property Organisation) badania na temat możliwości zrzekania się prawa autorskich (osobistych i majątkowych) na świecie oraz tego czy dane jurysdykcje w ogóle przewidują takie możliwości.
Grafika: Europeana Video Remix na licencji CC BY-SA
Zobacz też
Przegląd linków CC #129
1. Zaczynamy od dwóch ważnych tekstów na edunews: eleMENtarz czyli analiza pierwszej części otwartego podręcznika dla pierwszych klas, o którym pisaliśmy kilka dni temu; ostrzeżenie dla Cyfrowej Szkoły, tym razem ze strony technicznej a nie prawnej czyli co mogą spowodować zbyt niskie standardy sieci szkolnych dla wdrażania w nich nowych technologii (i samego programu Cyfrowa Szkoła).
2. W kwaratlniku naukowym Journal of Interactive Media in Education (JIME) ukazał się tekst pt. OER: A European policy perspective, przygotowany przez autorów z Dyrekcji Generalnej ds. Edukacji i Kultury Parlamentu Europejskiego oraz ośrodka badawczego Institute for Prospective Technological Studies (IPTS) w Hiszpanii. Artykuł, w którym przywołana zostaje m.in. Cyfrowa Szkoła i otwarte epodręczniki określa otwarte zasoby edukacyjne jako ruch o ogromnym znaczeniu, podobnym do otwartego oprogramowania, który wywołuje w Europie ogromne dyskusje i może wpłynąć znacząco na zmianę systemu edukacji.
3. Na blogu centrali Creative Commons, Subhashish Panigrahi z indyjskiej organizacji Center for Internet and Society opisuje doświadczenia i przykłady z negocjacji z autorami i wydawcami relicencjowania książek edukacyjnych i naukowych na CC. Przykładowo, we współpracy z indyjską Wikimedia udało się uwolnić 4 tomową encyklopedię w języku Konkani.
4. Centrum Cyfrowe przedstawiło swoje uwagi do projektu Programu ochrony praw autorskich i praw pokrewnych na lata 2014-2016 przygotowanego w ramach prac Zespołu ds. Przeciwdziałania Naruszeniom Prawa Autorskiego i Praw Pokrewnych. Komentarz do programu przygotowała również Fundacja Nowoczesna Polska. Centrum zwraca uwagę na brak uwzględnienia potrzeb instytucji publicznych, Fundacja Nowoczesna Polska recenzuje język dokumentu. Co ważne i odnotowane przez komentujące program osoby, mimo wybiórczego uwzględniania głosów z konsultacji projekt programu lepiej wyraża konieczność zadbania o prawa indywidualnych użytkowników w porównaniu z wieloma poprzednimi dokumentami urzędowymi na ten temat.
5. OpenSource.com wziął a warsztat biblioteki i w serii tekstów opisuje jakie narzędzie i otwarte rozwiązania mogą się im przydać.
6. Blog ośrodka badawczego Parlamentu Europejskiego krótko, ale treściwie (i po raz pierwszy u siebie) pisze o otwartych zasobach edukacyjnych, w kontekście upowszechniania się nowych technologii.
7. Zważywszy, że pewnie nikt z czytelników ani autorów tej strony nie miał okazji pojawić się na konferencji CNX2014 jednego z najstarszych i największych projektów otwartych zasobów edukacyjnych czyli Connexions musimy zadowolić się relacją (bardzo dokładną) z OER Research Hub, szczególnie zwracającą uwagę na kwestie epodręczników.
8. Otwarte epodręczniki w USA to już temat codziennej dyskusji i materiałów medialnych (tym razem w CNN), rosnące koszty edukacji, głównie kredytowanej zmuszają USA do co raz szybszych i głębszych działań, które uratują go przed kryzysem.
9. The Impact Blog London School of Economics http oferuje po raz kolejny świetny komentarz na temat nieuzasadnionych barier i argumentów przeciw wdrażaniu otwartego dostępu w nauce. Ben Jhonson analizując raport brytyjskiej akademii nauk wyjaśnia dlczaego open access to nie tylko sposób i technologia wydawania, ale znacznie bardziej istotna zmiana modelu komunikacji naukowej.
10. Co raz popularniejsza edukacja już nie tyle online, co odbywająca się poprzez aplikacje i dedykowane serwisy (często ze słowem „otwarte” w nazwie jak wypadku MOOC-ów) niesie za sobą ryzyka związane z ochroną danych jakie w trakcie są zbierane o użytkownikach. Więcej o tym rosnącym problemie na łamach Education Week.
Zdjęcie. aut. mrpetersononline, licencja CC BY
Zobacz też
Pierwsza część MEN-owskiego Elementarza gotowa i na CC-BY!
Wczoraj Ministerstwo Edukacji Narodowej zaprezentowało pierwszą część rządowego, darmowego i otwartego podręcznika do pierwszej klasy szkoły podstawowej. Elementarz po dopuszczeniu do użytku szkolnego będzie dostępny na wolnej licencji Creative Commons Uznanie autorstwa.
To bardzo dobra wiadomość dla ruchu otwartych zasobów edukacyjnych. Dowodzi bowiem, że program Cyfrowa Szkoła (w ramach którego powstają otwarte e-podręczniki) nie jest wyjątkiem i Polska zmierza w kierunku systemowego otwierania zasobów edukacyjnych. Pierwsza część podręcznika dostępna jest do pobrania ze stron MEN-u i poza drobnymi wyjątkami w postaci fotografii agencyjnych będzie dostępna do swobodnego kopiowania, modyfikowania i dalszej dystrybucji. Podręcznik czeka na recenzje i testy, a jeśli wszystko dobrze pójdzie trafi do szkół już w przyszłym roku szkolnym.
O tym, dlaczego tak ważne jest otwieranie dostępu do zasobów edukacyjnych finansowanych publicznie, pisaliśmy przy okazji programu Cyfrowa Szkoła. Warto więc przypomnieć, że w jego ramach trwa obecnie konkurs „crowdsourcingowy” (społecznościowego pozyskiwania materiałów) na grafiki i fotografię „Wiki lubi epodręczniki”.
Zobacz też
Przegląd linków CC #128
1. Otwarte zasoby edukacyjne w krajach nordyckich stoją przed podobną barierą do Polski, jest to bariera językowa. Większość największych i odnoszących największe sukcesy projektów jest angielskojęzyczna. Aplikacje i usługi dla otwartych zasobów również najczęściej są jedynie angielskojęzyczne. Więcej o problemie i o tym co można robić by go zmniejszać na blogu Nordic OER( jęz. angielski). http://nordicoer.org/adopting-oer-less-used-languages-need-hard-talk-tools-infrastructure/
2. Znów na danych z USA i po angielsku, ale odsyłamy Was do analizy cen podręczników szkolnych i tego jaki wpływ na nie mogą otwarte zasoby edukacyjne. OpenSource.com pisze o perspektywie odbiorców czyli uczniów i nauczycieli oraz o podstawowym problemem ograniczającym rozwój otwartych zasobów edukacyjnych czyli łatwości filtrowania masy zasobów pod konkretne potrzeby. Przy okazji polecają krótki kurs o otwartych zasobach na CUNY Academic Commons.
3. Niespodziewanie w sieci pojawiała się bardzo ciekawa i dobrze przygotowania kampania promująca kopiowanie, wolne licencje i trochę prywatność po prostą nazwą Copy Me. Organizatorzy i organizatorki kampanii przygotowali również akcję społecznościowego finansowania mini serii animacji o dzieleniu się, na którą zbierają pieniądze za pomocą IndiGogo. http://copy-me.org/
4. Tematem najnowszego numeru kwartalnika IT w Edukacji jest Legalna Szkoła, znajdziecie tam teksty m.in. o prawie autorskim, otwartych zasobach edukacyjnych i ochronie wizerunku.
5. Cory Doctorow na łamach Boing Boing opisał dokładnie złe zmiany zachodzące w serwisie Flickr, od lat największym repozytorium fotografii w sieci, niezwykle popularnym również dzięki świetnej integracji licencji Creative Commons. Niestety zmiany od czasu przejęcia go przez Yahoo psują zarówno sposób wyświetlania jak i metadane na temat licencji, które umożliwiały działanie wielu aplikacji do wyszukiwania i atrybucji licencji zdjęć.
6. Open SUNY textbooks, projekt bibliotek Uniwersytetu stanowego Nowego Yorku publikuje kolejne otwarte podręczniki (niestety tylko do niekomercyjnego wykorzystania), najnowszy to wstęp do edukacji informacyjnej.
7. Amanda Palmer, artystka i muzyczka w wywiadzie dla Sharable opowiada o ekonomii daru i tym jak można zastosować ją z sukcesem w przemyśle muzycznym (i nie tylko). Wywiad z Amandą Palmer przeprowadził Richard D. Bartlett, współtworzący otwartą aplikację do podejmowania kolektywnie decyzji Loomio.
8. Amerykański Instytut Zdrowia (NIH), jedna z pierwszych tak dużych publicznych instytucji finansujących badania która wprowadzała zasady otwartego dostępu stawia na silniejsze wymuszanie tego zapisu wobec naukowców, którzy mimo finansowania przez nią nie publikują w otwartym dostępie i grozi odcinaniem im środków.
9. Jedną z ciekawszych wiralnych wiadomości ubiegłego tygodnia była premiera fontu Comic Neue, który ma stanowić profesjonalną i dobrą typograficznie alternatywę dla „znienawidzonej” lecz bardzo popularnej czcionki Comic Sans. Comic Neue zaprojektowane przez Craiga Rozynskiego zostało dedykowane do domeny publicznej.
Zdjęcie aut. Waag Society, licencja Creative Commons Uznanie autorstwa
Zobacz też
Wiki lubi podręczniki – konkurs wolnych ilustracji do e-podręczników
Wikimedia Polska w partnerstwie z Ośrodkiem Rozwoju Edukacji (który tworzy e-podręczniki w programie Cyfrowa Szkoła) organizuje konkurs Wiki lubi e- podręczniki na wyszukiwanie, dostosowywanie i tworzenie od nowa wolnych ilustracji do e-podręczników. Wszystkie zasoby muszą być udostępnione na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa.
„E-podręczniki do kształcenia ogólnego” (pisaliśmy o nim wiele razy wcześniej) współfinansowany ze środków Europejskiego Funduszu Społecznego w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki i jest jednym z pierwszych tak dużych narodowych programów tworzących otwarte zasoby edukacyjne. W rama programu, a teraz również konkursu mogą powstać zasoby, które będą nie tylko wykorzystywane w podręcznikach, ale wzbogacą również zasoby projektów Wikimedia albo dowolny inny otwarty projekt edukacyjny czy wydawniczy.
Do konkursu zostały przygotowane specjalne tabele z zapotrzebowaniem autorów/ek podręczników na zasoby graficzne i fotografie, za przesłane materiały osoby uczestniczące w konkursie będą otrzymywać punkty, a osoby z ich największa ilością na koniec otrzymają nagrody. Konkurs będzie mieć 4 edycje.
Sama formuła konkursu sprawdziła się wcześniej podczas serii konkursów Wiki lubi zabytki, w których można było wzbogacać zasoby Wikipedii o zdjęcia zabytków (edycje krajowe odbywały się w kilkudziesięciu krajach).
Zobacz też
Przegląd linków CC #127
1. W Gazecie Wyborczej dłuższy wywiad z Jarosławem Lipszycem z Fundacji Nowoczesna Polska, który komentuje rządowej propozycje darmowych epodręczników w kontekście projektów otwartych zasobach edukacyjnych, które są w Polsce tworzone i rynku wydawniczego.
2. Clint Lalonde opowiada na swoim blogu jak działa zamknięte koło kursów bazujących na podręcznikach, w których ich autorzy nie chcą i nie pozwalają dokonywać zamian. Jego historia doprowadziła go to zaangażowania się w otwarte zasoby edukacyjne, ale systemowo, na co zwraca uwagę ten problem tzw. „teacher proofing” prowadzi do obniżania kompetencji samych nauczycieli jak i oferowania co raz słabszych, zestandaryzowanych scenariuszy kursów i lekcji.
3. Na tym samym blogu znajdziecie instrukcję i fragment kodu pozwalającego łatwo dodać Wam wyszukiwarkę materiałów na licencjach Creative Commons do Waszej strony. Autorem kodu jest pracujący w Kennislandzie Maarten Zeinstra.
4. OER Research Hub publikuje pierwsze informacje i wyniki badań projektu korzystania z i wpływu na studentów i wykładowców otwartych podręczników OpenStax wydawanych na Uniwersytecie Rice.
5. David Wiley pisze o efektywności, idealnych proporcjach i mierzeniu wpływu otwartych zasobów edukacyjnych. Skomplikowany temat, w którym Willey argumentuje, że sama efektywność nauczania nie może być jedynym czynnikiem wyboru zasobów edukacyjnych i podręczników, z racji na dobro klientów edukacji czyli rodziców czy uczniów należy szukać złotych proporcji między efektywnością a kosztownością danych modeli wydawniczych.
6. Peer 2 Peer Univeristy pisze o swoich startegicznych planach i prosi o opinie swoich użytkowników.
7. Aharon Varady w ramach projektu Open Siddur przygotowała aktualizacje świetnego drzewa decyzyjnego wyboru odpowiedniej wolnej licencji dla treści, projektów, oprogramowania. Grafika powyżej dostępna na licencji Creative Commons Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach.
8. Saylor Acadmy, które otwiera w USA podręczniki akademickie (a od ubiegłego roku również szkolne) zaczyna przyjmować dotacje finansowe. Projekt nie jest zagrożony finansowo, ale chce rozszerzać możliwości zabezpieczania pracy nad otwartymi zasobami edukacyjnymi w przyszłości, a z racji na popularność osoby, które chcą mu pomagać teraz mogą wybrać między angażowaniem się w prace np. redakcyjne lub zakup cegiełki.
Zobacz też
Przegląd linków CC #126
1. Biblioteka Publiczna Nowego Jorku udostępniła 20 000 map z domeny publicznej, równolegle udostępniając je również na licencji Creative Commons Zero (tam, gdzie cześć praw nadal przysługiwałaby bibliotece). Mapy dostępne są przez stronę cyfrowej kolekcji, a aby je pobrać w wysokiej jakości musimy założyć tam konto i skorzystać z usługi Wrapper, która ułatwia wykorzystanie map min. w Open Street Map.
2. Etyka a różnice między różnymi licencjami? Tak, warto nad tym również się czasem zastanowić dlatego polecamy artykuł na OER Research Hub Robba Foorwa, który rozważa jakie pytania etyczne powinni stawiać sobie badacze zajmujący się otwartością i otwartymi zasobami?
3. Licencje Creative Commons Uznanie autorstwa zostały wpisane, jako obowiązkowe do użycia w programie wspierania innowacyjnych ścieżek zawodowych Departamentu Pracy USA wartym 150 milionów dolarów,
4. Na OpenSource.com wywiad z edukatorem i autorem książki używaniu otwartego oprogramowania w edukacji Chris’em Whittumem, który opowiada o tym jak jaki potencjał edukacyjny ma open source w szkole.
5. W ubiegłym tygodniu minęło 10 lat od wydania w sieci książki Wolna Kultura, prof. Lawrence’a Lessiga, współzałożyciela Creative Commons.
6. Na łamach Huffington Post raperka Kellee Maize opisuje swoje doświadczenia i elementy sukcesu na rynku muzycznym w tym użycie do promocji dzielenia się swoją muzyką na licencjach Creative Commons (Uznanie autorstwa). Muzyczka tłumaczy dlaczego użycie licencji jest znacznie lepsze, od powszechnego rozdawania muzyki za darmo, które nie daje żadnych praw odbiorcom.
7. Świadectwa o tym dlaczego warto w publikowaniu naukowym porzucić warunek NC (Użycie niekomercyjne) i używać w pełni wolnych licencji pojawiają się w wielu miejscach np. ostatnio na blogu Gary;ego F. Daught’a, który promuje Open Access w naukach religii i teologii.
8. Otwarte formy produkcji wiedzy wyrażają się w najróżniejszy sposób, jednym z ciekawszych ostatnio są maratony tłumaczeń tzw. Translate-a-thon, podczas którego wolontariusze podczas weekendowej imprezy tłumaczą materiały dla grupy organizacji pozarządowych.
Zobacz też
Przegląd linków CC #125
1. Jeśli oglądaliście serial The Wire zapewne pamiętacie scenę, w której młody nauczyciel z Baltimore odkrywa zupełnie dobre podręczniki w piwnicy szkoły, przechowywane tylko dlatego że co roku trzeba kupić nowe. W Polsce dyskutuje się (nadal niewiele, to powoli coś się zmienia. Po kilku miesiącach kontrowersji i problemów w sobotę weszła w życie ustawa o tzw. darmowym podręczniku.
2. W USA głównym problemem są zaś koszty podręczników akademickich, którym próbuje zaradzić dwója senatorów. O tym jak mogą to naprawić otwarte epodręczniki przeczytacie w artykule z Baltimore Sun o Uniwersytecie Maryland, który wdraża pilotaż programu otwartych podręczników dla studentów (mają przynieść oszczędności 130,000 USD dla 1100 studentów) oraz Uniwersytetu Baltimore, który rozpoczyna otwarte kursy online.
3. Na blogu Boundless możecie zaś przeczytać praktyczne porady o tym jak korzystać z otwartych zasobów edukacyjnych w klasie czy sali wykładowej (dostępne jest również wideo z webinarium na ten temat, niestety tylko na Facbook’u)
4. edX w partnerstwie z GEMS education ogłosił, że w przyszłym roku chce rozpocząć oferowanie kursów w modelu MOOC (Massive open online course ) dla uczniów tzw. k12 czyli od szkoły podstawowej po liceum.
5. Władze trzech kanadyjskich prowincji (British Columbia, Alberta, and Saskatchewan) podpisały memorandum porozumienia, na mocy którego mają wspierać się w wymianie najlepszych praktyk oraz w tworzeniu otwartych zasobów edukacyjnych.
6. Choć po angielsku to polecamy kurs dla nauczycieli/ek o prawie autorskim i otwartych zasobach o sensacyjnym (lecz często prawdziwym) tytule „Copyright crash course” od Texas University of Libraries.
7. Dobrym dodatkiem do tego będzie kolejny ciekawy przegląd źródeł zdjęć do darmowego wykorzystania, tym razem od Dustina W. Stout’a. Jak zawsze w takim przypadku większość adresów to źródła zdjęć na licencjach Creative Commons.
8. Cenimy sobie dobre przeglądy i artykuły tłumaczące podstawy dlatego polecamy również ten „brief” od Open Society Foundation o Open Access (otwarty dostęp) i korzyściach jakie płyną z niego nie tylko dla naukowców.
9. Co jest źródłem rosnącego zjawiska plagiatów na uczelniach wyższych? Podczas konferencji College Composition and Communication naukowcy próbowali przeformułować ten problem z etycznego na systemowy i jakościowy. Co raz większa ilość wykładowców postrzega plagiat jako akt nieuświadomiony i wynikający z systemowego ułatwiania go na różnych poziomach edukacji.