Przegląd linków CC #157
Otwarta edukacja
1. Paul Stacey zastanawia się na ile otwarte zasoby edukacyjne i otwarta edukacja może być narzędziem dyplomatycznym w trudnych czasach (i regionach) takich jak Bliski Wschód, gdzie USA realizują projekt Open Book project, w ramach którego powstają otwarte zasoby edukacyjne i podręczniki w językach krajów arabskich oraz wspierane są otwarte kursy tworzone przez naukowców z tych krajów.
2. Niemiecki oddział UNESCO we współpracy z niemiecką Wikipedią wydały świetny przewodnik po otwartych zasobach i korzystaniu z treści na licencjach Creative Commons (w jęz. angielskim). Przewodnik napisany przez jest dr. Tilla Kreutzer’a i jest odpowiednikiem wydawanego przez KOED Przewodnika po otwartych zasobach edukacyjnych, choć znajdziecie w nim więcej zaawansowanych informacji o prawie i licencjach.
3. EdSurge doradza nauczycielom w prostych siedmiu krokach jak tworzyć otwarte zasoby edukacyjne. Kwestie prawne to tylko mała część drogi do sukcesu dla otwartych (i cyfrowych) zasobów, a najważniejsze to dobrze poznać potrzeby i możliwości odbiorców.
4. Nie wpadliśmy wcześniej na tę publikację opisująca studia przypadków wykorzystywania otwartych zasobów edukacyjnych w e-learniningu dlatego polecamy Wam ją teraz.
5. Open Education Consortium ujawnia co raz więcej informacji o kolejnym międzynarodowym tygodniu otwartej edukacji, który odbędzie się w dniach 9-15 marca 2015.
6. W USA powstał raport na temat otwartych zasobów edukacyjnych, tym razem w edukacji K12 (czyli pierwszych 12 klas edukacji). Raport analizuje rolę otwartych zasobów edukacyjnych we wprowadzaniu tzw. Common Core Standard czyli odpowiednika podstawy programowej, która dotąd bardzo różniła się między różnymi stanami.
Otwarta nauka
7. Jak drogie dla kraju może być nie rozwijanie strategii otwartego dostępu do publicznie finansowanych publikacji świetnie pokazuje przykład Francji, gdzie co raz mniej środków dla uniwersytetów wcale nie oznacza płacenia mniej wydawcom za dostęp do prac naukowych. O porozumieniu między rządem a wydawnictwami pisze blog naukowy Open Knowledge Foundation.
8. W dyskusji o tym, jak wydawcy naukowi doszukują się w badaniach na temat open access argumentów wspierających wybierane przez nich modele biznesowe, warto przeczytać również opinię wice-dyrektora firmy badawczej Thomson, która prowadziła badania dla wyd. Nature.
Otwarte zasoby
9. Prawnik i bloger Wojtek Wawrzak radzi jak korzystać z licencji Creative Commons.
Zobacz też
Otwarty dostęp do kultury we Francji
Cyfrowa jesień
Oficjalnie, wszystko zaczęło się 7 listopada 2013 roku – tego dnia francuska ministra kultury i komunikacji, Aurélie Filippetti, ogłosiła uruchomienie rządowego programu l’Automne numérique (dos. cyfrowa jesień), poświęconego edukacji cyfrowej i artystycznej oraz e-demokratyzacji kultury. Ministra Filippetti, w krótkim video obwieszczającym otwarcie programu, mówi o związku cyfryzacji i kultury, wadze innowacji w tym sektorze i przyszłości młodych. Zwraca się bezpośrednio do obywateli społeczeństwa informacyjnego, przełamując administracyjne standardy.
Inauguracja projektu miała miejsce podczas konferencji pt. “Przemiany kultury w erze cyfrowej”, poświęconej cyfrowej kulturze i sztuce, otwartości danych, cyfryzacji i otwartości publicznych instytucji kultury. W konferencji wzięli udział przedstawiciele biznesu cyfrowego (Microsoft), rządowych agend, muzeów, oraz instytucji pozarządowych, jak np. Open Knowledge Foundation. Konferencja moderowana była przez szefa departamentu cyfrowego Ministerstwa Kultury i Komunikacji, jednego z głównych inicjatorów l’Automne numérique, Camille’a Domange.
W tym samym miesiącu odbyły się jeszcze dwa ważne eventy, także zorganizowane przez francuskie Ministerstwo Kultury i Komunikacji. Pierwszym był kreatywny mash-up – kilkudniowa impreza, której uczestnicy, pod okiem studentów francuskiej Narodowej Szkoły Projektowania (ENSCI), w twórczy sposób odkrywali na nowo dzieła należące do domeny publicznej. Drugim wydarzeniem był pierwszy rządowy Hackaton – festiwal start-upowy, podczas którego programiści, designerzy i ludzie kultury mieli okazję połączyć się w drużyny, by tworzyć aplikacje i start-upy, związane z kulturą i sztuką.
L’Automne numerique miała być jednak czymś więcej niż cyklem eventów. Program jest w założeniu elementem innowacyjnej polityki kulturalnej francuskiego resortu, stawiającym konkretne postulaty, z których część istotnie doczekała się realizacji.
Ministra Kultury i Komunikacji, Aurelie Filippetii
Otwieranie zasobów
Przede wszystkim l’Automne numérique ogłosiła hasło otwierania dostępu do publicznych zasobów kultury. Ministerstwo zadeklarowało udostępnienie materiałów rządowych portali culture.fr (serwisu promującego upublicznienie kultury) oraz culturecommunication.fr (strony Ministerstwa).
Faktycznie, duża część materiałów na culutre.fr zamieszczona została na licencji CC-BY-SA 3.0 FR oraz otwartej licencji Etalab – tak jak teksty, zdjęcia, metadane, statystyki i sama struktura witryny. Jednak najbardziej atrakcyjna część contentu, czyli multimedia, wciąż objęta jest tradycyjną, restrykcyjną regulacją prawnoautorską. Identycznie przedstawia się sytuacja prawna strony Ministerstwa.
Historyczne partnerstwo
Mimo to, uznanie przez rządową agendę otwartych licencji jest ważnym faktem dla francuskiej kultury, i kultury w ogóle – kto wie, może stanie się wzorem dla innych europejskich krajów, w tym Polski? Istotne jest również to, że w celu rozpowszechniania wiedzy na temat licencji Creative Commons, francuskie Ministerstwo Kultury i Komunikacji zawarło partnerstwo z organizacją Creative Commons Francja. Partnerstwo objęło cykl szkoleń z zakresu otwartych licencji, adresowanych do publicznych instytucji kultury oraz młodzieży. Na rządowych witrynach obejrzeć można edukacyjne video Creative Commons Francja, wprowadzające w tematykę licencji CC.
Drugie ważne dla otwartej kultury partnerstwo zostało zawarte między Ministerstwem Kultury i Komunikacji a Open Knowledge Foundation Francja (Fundacją Otwartej Wiedzy). Współpraca ma polegać na utworzeniu „kalkulatora” francuskiej domeny publicznej – narzędzia pozwalającego na identyfikowanie sytuacji prawnej dzieł w zależności od systemu prawnego wybranego państwa, a zwłaszcza obliczenie czasu, jaki pozostał do przejścia dzieła do domeny publicznej (ustawowy czas ochrony prawnoautorskiej jest różny w różnych krajach). Kalkulator dostępny jest już pod adresem calculateurdomainepublic.fr/ , a treści, które udostępnia, publikowane są na licencji CC0 3.0 FR. Ponadto, Ministerstwo Kultury i Komunikacji obiecuje doprecyzowanie pojęcia domeny publicznej w przyszłej nowelizacji prawa autorskiego.
Dolina Krzemowa nad Sekwaną
Program l’Automne numérique uwieńczony został przez projekt Silicon Valois (Dolina Krzemowa). W ciągu 15 majowych dni 2014 roku, budynek francuskiego Ministerstwa Kultury i Komunikacji przy ulicy Saint-Honore w Paryżu stał otworem dla artystów, programistów, grafików, start-upowców i twórczej młodzieży. Na tej swoistej platformie współpracy, uczestnicy mogli wymieniać się poglądami, zawiązywać znajomości, tworzyć wspólne projekty. Wszyskto pod opieką minister Aurélie Filippetti i przedstawicieli różnych organizacji, z Creative Commons Francja i Open Knowledge Foundation na czele.
Francuski program otwierania publicznych zasobów i partnerstwo rządowe z Creative Commons Francja i Open Knowledge Foundation jest dużym osiągnięciem wolnej kultury, co podkreślają w swoich oświadczeniach obie organizacje. Świadczy o zrozumieniu wagi swobodnego dostępu do twórczości dla społeczeństwa demokratycznego i dobrostanu obywateli, a także o wdrażaniu przez francuski rząd polityki otwartości na coraz szerszą skalę. W tym kontekście nie bez znaczenia jest fakt dołączenia Francji do OGP (Open Government Partnership – światowej organizacji na rzecz otwartego rządzenia), w kwietniu bieżącego roku. Miejmy nadzieję, że na samym dołączeniu się nie skończy, ponieważ w kwestii uwalniania obiegu kultury wciąż jest jeszcze wiele do zrobienia. I to nie tylko na gruncie francuskim!
Ilustracje:
1 Silicon Valois, zdjęcie dostępne na stronie http://cblog.culture.fr/siliconvalois/actualites/fin-du-premier-acte-pour-la-silicon-valois/ na licencji CC-BY-SA 2.0
2 Aurelie Filipetti, zdjęcie dostępne na stronie http://cblog.culture.fr/siliconvalois/actualites/fin-du-premier-acte-pour-la-silicon-valois/ na licencji CC-BY-SA 2.0
Zobacz też
Przegląd linków CC #134
Przedstawiamy linki Creative Commons w lekko odświeżonej i rozszerzonej formie. Z racji na co raz więcej ciekawych informacji na temat otwartości ze świata nauki i prawa linków będzie więcej, ale będą dla wygody czytania dzielone na kategorie. Aby nie przegapić żadnej aktualizacji przypominamy o opcji subskrypcji kanału RSS.
Otwarta edukacja i kultura
1. Piotr Peszko rozmawia o projekcie e-podręcznika i edukacji cyfrowej w Polsce z Krzysztofem Wojewodzicem, który z koordynacji projektu e-podręczników Cyfrowej Szkoły w Ośrodku Rozwoju Edukacji przeszedł do zadania stworzenia na prywatnej uczelni Vistula nowoczesnej formy nauczania online.
2. Francuska ministra kultury Aurélie Filippetti, kilka miesięcy lat temu ogłosiła duży program współpracy z Creative Commons i Open Knowledge Foundation, którego pierwsze efekty zostały ogłoszone w ubiegłym tygodniu. Kilka głównych stron internetowych ministerstwa zostały objęte licencją Creative Commons. Opublikowany został również film animowany promujący licencje w działalności kulturalnej. (Poniżej kadr z filmu, cały film dostępny jest na licencji CC BY-SA 4.0 Francja)
3. Globalne Creative Commons uruchomiło od dawna przygotowywany projekt pt. Open Policy Network, którego częścią jest Institute for Open Leadership, który w założeniu ma być siecią ekspertów od edukacji, biznesu i nauki, którzy chcą aktywnie doszkalać się i wdrażać otwartość w swoich dziedzinach. Aplikować można do 30 lipca.
4. Zespoły School of Open i ccLearn przygotowały kurs o podstawach prawa autorskiego, a w szczególności licencji Creative Commons adresowany do 10 latków. Choć po angielsku to licencja oczywiście pozwala na jego przetłumaczenie i remiks, może przydać się w szkole albo jako inspiracja dla opracowania podobnych kursów.
Otwarta nauka
5. Ciekawe wieści na temat rozwoju wspominanego już na łamach linków Open Access Button, proste narzędzie do przeglądarki które miało służyć mapowaniu zamkniętego dostępu do treści naukowych. Jedną z nowych funkcji jest teraz możliwość łatwego sprawdzenia czy dany artykuł, który znaleźliśmy za płatny/zamkniętym dostępem nie jest przypadkiem dostępny gdzieś indziej w otwartym dostępie.
6. Pod niesamowitym jak na artykuł naukowy tytułem „Do Androids Dream of Electric Free Speech? Visions of the Future of Copyright, Privacy, and the First Amendment in Science Fiction” znajdziecie bardzo ciekawą analizę autorstwa Daxton’a „Chip’a” Stewart’a tego jak pisarze science fiction przewidywali (i przewidują) realne procesu związane ze stykiem nowych technologii, prawa autorskiego i nadzoru społecznego.
7. Eva Amsen z Research F1000 eksploruje model otwartych recenzji (open peer review) w nauce, jest to kontynuacja wcześniejszego tekstu tłumaczącego prosto czym jest sam otwarty dostęp (open access)
Nowości na CC i w domenie publicznej
8. Prof. Andrzej Blikle opublikował swoją nową książkę, „Doktryna jakości” w sieci na licencji Creative Commons: Uznanie autorstwa — Użycie niekomercyjne — Bez utworów zależnych 3.0 Polska.
9. Ciężko nazwać to akurat dobrą wiadomością, ale nowojorskie Metropolitan Museum ogłosiło że otworzy dostęp do 400 000 obrazów i grafik ze swoich zasobów do domeny publicznej i udostępni je wysokiej jakości… niestety, jak szybko wszyscy zauważyli, w szczegółowym opisie muzeum pozwala jedynie na niekomercyjne użycie tych materiałów, co nie zgadza się zdecydowanie z ideą domeny publicznej. Więcej o tym zjawisku, nazywanym „zawłaszczaniem domeny publicznej” przez instytucje kultury pisze Cory Doctorow, my zaś trzymamy kciuku by muzeum szybko zmieniło zdanie i zapis. Wtedy napiszemy jeszcze raz, już jako dobrą wiadomość :)
10. W pełnej zgodzie z ideą domeny publicznej, czyli możliwe do dowolnego wykorzystania są zdjęcia w serwisie SkitterPhoto, publikowane codziennie nowe, wysokiej jakości fotografie na licencji Creative Commons Zero.
Prawo
11. Biblioteki, archiwa i instytucje badawcze z całego świata wspólnie wystąpiły z listem do Unii Europejskiej, aby ta nie blokowała a kontynuowała prace nad traktatem dotyczącym wyjątków prawno-autorskich dla bibliotek i archiwów w WIPO (World Intellectual Property Organization). Więcej o apelu na blogu Centrum Cyfrowego.
12. Unia Europejska i USA od prawie roku negocjują Transatlantyckie Partnerstwo na rzecz Handlu i Inwestycji (TTIP). Oficjalnie porozumienie ma znosić „pozataryfowe bariery w handlu”. Porozumienie negocjowane podobnie do ACTA w sposób częściowo tajny i nietransparentny prawdopodobnie może osłabić europejskie standardy w takich obszarach jak ochrona danych osobowych i zaostrzyć egzekwowanie praw autorskich. Dlatego też organizacje obywatelskie z całego świata apelują do komisarza ds. handlu UE o przejrzytstość negocjacji.
Zobacz też
Przegląd linków CC #108
1. Francuska ministra kultury i komunikacji Aurélie Filippetti uruchomiła w ubiegłym tygodniu szereg inicjatyw mających na celu promowanie otwartości w sektorach kreatywnym i kultury we Francji. Wśród inicjatyw (zorganizowanych we współpracy z francuskim Creative Commons oraz Open Knowledge Foundation) są działania na rzecz domeny publicznej, promocji otwartych licencji (m.in. wspólne kursy i szkolenia w 2014) oraz otwieranie danych sektora kultury. Pełna informacja (w języku francuskim) dostępna tutaj.
2. Instytutu Technologii Informacyjnych w Edukacji UNESCO opublikowało raport o otwartych zasobach edukacyjnych w Polsce, o zagrożeniach oraz i ich potencjalnych możliwościach rozwoju.
3. Wikimedia Polska zaprasza na uroczyste zakończenie konkursu Wiki Lubi Zabytki 2013, 16 listopada zaprasza do lokalu Państwomiasto (Andersa 29, Warszawa) od godz. 18:00.
4. Wikimedia Foundation wraz z grupą nauczycieli i redaktorów Wikipedii projektuje nową organizację Wiki Education Foundation, która przejmie zadania Fundacji Wikimedia w zakresie działań edukacyjnych (na razie współpracy z szkołami i uniwersytetami w USA i Kanadzie).
5. Choć po angielsku, to świetnie przygotowany przegląd i wstęp do otwartych zasobów edukacyjnych na Edutopia. (więcej…)