FAQ

Rozwiń wszystkie

Podstawą licencji Creative Commons jest prawo autorskie, tak więc mogą być one stosowane do publikacji wszystkich rodzajów utworów objętych ochroną prawa autorskiego, np. książek, stron internetowych, blogów, zdjęć, filmów, nagrań wideo, piosenek i innych nagrań dźwiękowych i wizualnych. Prawo autorskie chroni także programy komputerowe, jednak nie zalecamy stosowania licencji Creative Commons do publikacji programów lub ich dokumentacji. (Więcej na ten temat w kolejnych pytaniach). Licencje Creative Commons pozwalają określić warunki, na jakich inni mogą skorzystać z Twoich praw autorskich – na przykład z prawa do kopiowania utworu, do tworzenia na jego podstawie kolejnych utworów (tzw. utworów zależnych), prawa do rozprowadzania utworu i (lub) uzyskiwania z tego korzyści majątkowej. Licencje te nie ograniczają zawartego w prawie autorskim prawa do dozwolonego użycia utworu. Licencje nie pozwalają też na kontrolę tych elementów, których nie chroni prawo autorskie, na przykład pomysłów lub idei.

Licencje Creative Commons zobowiązują każdego, kto będzie miał kontakt z utworem, do wykorzystywania go zgodnie z licencją. Oznacza to, że jeśli Paweł posiada kopię utworu, który Ty udostępniłeś na licencji Creative Commons, to może przekazać jego kopię Gawłowi, a Gaweł również będzie miał prawo wykorzystać utwór – ale tylko zgodnie z licencją Creative Commons. W ten sposób zostają zawarte osobne umowy licencyjne z Pawłem i Gawłem. Jednak – co jest bardzo ważne – w obydwu przypadkach to Ty jesteś Licencjodawcą (a nie np. Paweł wobec Gawła).

Licencje Creative Commons udostępniane są w trzech wersjach: jako Przystępne Podsumowanie (tekst zrozumiały dla przeciętnego użytkownika), Tekst Prawny (tekst przeznaczony dla prawników) oraz Metadane, które potrafią odczytywać komputery i programy. Aby skorzystać z licencji Creative Commons, nie musisz niczego podpisywać ani zawierać z nami umowy. Wystarczy, że klikniesz na naszej stronie w link “Publikuj” lub wejdziesz bezpośrednio na stronę i wybierzesz odpowiednią licencję.

Najpierw musisz określić warunki, na jakich chcesz udostępnić utwór – pomoże Ci w tym strona. Jeśli licencjonujesz utwór znajdujący się w internecie, to po wybraniu odpowiadającej Ci licencji należy zgodnie z instrukcjami zawartymi na stronie przekopiować wygenerowany kod HTML do kodu własnej strony. Kod ten będzie automatycznie generował znaczek „Pewne prawa zastrzeżone” oraz oświadczenie, że praca jest opublikowana na określonej licencji Creative Commons. Kod HTML zawiera również metadane, dzięki którym twoja praca zostanie zindeksowana przez wyszukiwarki przeszukujące internet pod kątem treści na licencjach Creative Commons (np. http://creativecommons.org/find/ lub http ://search.yahoo.com/cc).

Metadane mogą być także elementem samego pliku z utworem, który chcesz udostępnić. Specjalny program do opatrzenia plików mp3 metadanymi Creative Commons znajdziesz tutaj [LINK]. W wypadku prac publikowanych poza internetem, po dokonaniu wyboru licencji należy oznaczyć tę pracę napisem „Ta praca objęta jest licencją Creative Commons Polska [nazwa odpowiedniej licencji]. Aby zapoznać się z kopią licencji, należy odwiedzić stronę [URL licencji], lub wysłać list do Creative Commons, 543 Howard St., 5th Floor, San Francisco, California, 94105, USA.” Możesz również opatrzyć utwór symbolem “Pewne Prawa Zastrzeżone” (dostępnym pod adresem lub symbolami wybranych warunków licencyjnych. Dobrym miejscem na umieszczenie takich informacji są okładki i pierwsze strony książek, opakowania płyt CD, DVD lub taśm wideo, itp.

Tak. W wypadku prac dostępnych jedynie poza internetem, po wybraniu odpowiedniej licencji należy oznaczyć je napisem „Ta praca objęta jest licencją Creative Commons Polska [nazwa odpowiedniej licencji]. Aby zapoznać się z kopią licencji, należy odwiedzić stronę [URL licencji] lub wysłać list do Creative Commons, 543 Howard St., 5th Floor, San Francisco, California, 94105, USA”. Możesz również opatrzyć utwór symbolem “Pewne Prawa Zastrzeżone” (dostępnym pod adresem lub symbolami wybranych warunków licencyjnych.

Licencja określa warunki, na jakich inne osoby mogą korzystać z Twojego utworu, a zatem to Ty powinnaś (powinieneś) zdecydować, na co się zgadzasz. Na tej stronie znajdziesz przegląd wszystkich licencji Creative Commons, a linki do pełnych wersji polskich licencji CC znajdziesz na tej stronie.

Licencje Creative Commons dość znacząco różnią się od siebie, i nakładają różne ograniczenia na Twoich odbiorców. Wybierając jedną z nich, musisz wziąć kilka rzeczy pod uwagę. Jeśli chcesz umożliwić innym łączenie twojej pracy z pracą innego autora (np. w remiksach czy kolażach), musicie oboje skorzystać z tej samej licencji. Najpopularniejszą licencją umożliwiającą łączenie dzieł jest obecnie Creative Commons Uznanie Autorstwa – Na Tych Samych Warunkach. Jeśli wybierzesz licencję z warunkiem Użycie niekomercyjne, Twoje dzieło nie będzie mogło być np. publikowane w pismach dostępnych w sieciach sprzedaży czy nadawane na antenie radiowej (więcej na ten temat dalej).

Możesz również zapisać się na listę dyskusyjną projektu Creative Commons Polska lub na jedną z innych list dyskusyjnych cc (pełna lista dostępna pod tym adresem lub przejrzeć archiwa, gdyż mogą one zawierać odpowiedzi na Twoje wątpliwości i pytania.

Nie. Nie trzeba niczego podpisywać ani nigdzie się rejestrować, by stosować licencje Creative Commons. Wystarczy dokonać wyboru odpowiedniej licencji i opatrzyć utwór znaczkiem Creative Commons „Pewne Prawa Zastrzeżone” oraz oświadczeniem, że utwór jest dostępny na określonej licencji Creative Commons.

Creative Commons nie rejestruje w żaden sposób utworów, które zostały opublikowane na licencjach Creative Commons. Nie pobieramy również opłat za korzystanie z tekstów licencji. Tworzymy jedynie gotowe do wykorzystania licencje, kod i odpowiednie narzędzia.

Raz udzielone licencje Creative Commons są nieodwoływalne. Oznacza to, że nie możesz zabronić osobie, która uzyskała Twój utwór na licencji Creative Commons, wykorzystywania go zgodnie z warunkami licencji. Wolno w dowolnej chwili wstrzymać dystrybucję utworu na licencji Creative Commons, jednak taki krok nie wiąże się z wycofaniem z obiegu wszelkich kopii tegoż utworu już udostępnionych na licencji Creative Commons, w tym wiernych kopii, kopii zawartych w utworach zbiorowych czy też adaptacji utworu (w zależności od typu licencji).

Licencja jest ważna tak długo, jak długo nie dojdzie do jej wygaśnięcia – co następuje z chwilą naruszenia jej postanowień lub po upłynięciu okresu obowiązywania praw autorskich do utworu. Należy więc dobrze przemyśleć wybór licencji Creative Commons.

Nie. Creative Commons nie jest w stanie zaoferować ani porad, ani też usług prawnych, które pomogą w egzekwowaniu licencji. Nasza misja nie obejmuje indywidualnego doradztwa i nie stać nas na udzielanie takich usług. Nie jesteśmy również firmą prawniczą.

Przystępne Podsumowanie to streszczenie podstawowych warunków właściwej licencji (czyli Tekstu Prawnego). Zadaniem tego opisu jest wytłumaczenie w krótki i zwięzły sposób, na co licencja zezwala, a na co nie zezwala. Można powiedzieć, że jest to „licencja w pigułce”. Jednak samo w sobie Przystępne Podsumowanie nie ma żadnej mocy prawnej, nie stanowi właściwej licencji ani nie wiąże stron.

Tekst Prawny to właściwa licencja, czyli umowa prawna , toteż można domagać się przed sądem egzekwowania zobowiązań w niej zawartych. Aby dokładnie wiedzieć, na co zezwalamy (jako Licencjodawca) lub co nam wolno (jako licencjobiorcy) – należy zapoznać się z Tekstem Prawnym. Przystępne Podsumowanie pełni tu jedynie rolę wstępu.

Metadane opisują kluczowe elementy licencji stosujące się do danego utworu. Dzięki metadanym internetowe wyszukiwarki takie jak Yahoo czy Google będą w stanie go odnaleźć i skatalogować.

W licencjach Creative Commons, które zawierają warunek „Użycie niekomercyjne” (Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach, Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne, Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Bez utworów zależnych) zostaje zachowane prawo autora do pobierania tantiem, w tym tantiem ustawowych, za komercyjne wykorzystanie utworu.

W wypadku licencji Creative Commons, które zezwalają na komercyjne użycie utworu (Uznanie autorstwa, Uznanie autorstwa-Na tych samych zasadach, Uznanie autorstwa-Bez utworów zależnych), Licencjodawca zrzeka się prawa do pobierania tantiem.

Bardzo dużo zależy tu od tego, jaki charakter ma członkostwo w Organizacji Zbiorowego Zarządzania (OZZ), czyli na jakiej podstawie twórca należy do OZZ. Jeżeli jest z nią związany umową, to wszystko zależy postanowień tejże umowy. Jeśli w umowie twórca zobowiązuje się, że nie będzie rozpowszechniać swoich utworów „na własną rękę”, lecz tylko i wyłącznie za pośrednictwem OZZ, to w takim wypadku Licencjodawcą – w rozumieniu licencji CC – może być jedynie OZZ reprezentująca tego twórcę. To oznacza, że Ty jako twórca nie możesz rozpowszechniać samodzielnie utworów na licencjach CC.

Nie ma żadnych przeszkód, aby udostępniać swoje utwory na licencjach CC. W Polsce nie ma obowiązku przynależności do OZZ. W wielu wypadkach jest to zalecane i korzystne dla twórców. OZZ to stowarzyszenia twórców powołane w celu ułatwienia owym twórcom zarządzania ich prawami do utworów. Należy jednak zwrócić uwagę na jedną specyfikę funkcjonowania OZZ – w sferach swojej działalności mogą one reprezentować także twórców, którzy do OZZ nie należą. Oczywiście twórca może działać sam i w takiej sytuacji – gdy wykaże, iż nie jest członkiem OZZ – to OZZ nie powinna go reprezentować.

Oczywiście. Licencje CC mają charakter niewyłączny, co oznacza, że opublikowanie utworu na licencji Creative Commons nie wyklucza udostępniania go również na podstawie innych licencji. Możesz także rozpowszechniać swoje dzieło na innych zasadach, które będą przynosić Ci korzyści materialne. Jednym z naszych podstawowych celów jest zachęcanie twórców do eksperymentowania z nowymi sposobami promocji i dystrybucji własnych utworów.

Licencje z zapisem “Na tych samych warunkach” dają Ci pewność, że nikt nie zawłaszczy Twojego dzieła, a jednocześnie dają Twoim odbiorcom pełną swobodę w wykorzystywaniu utworu. Wszyscy ci, którym zależy na samodzielnym ustanowieniu warunków rozpowszechniania (czyli w praktyce – wszystkim wydawcom i nadawcom komercyjnym) i tak będą chcieli podpisać z Tobą odrębną umowę.

Jeśli zdecydujesz się na opublikowanie utworu na licencji Creative Commons, która zawiera klauzulę „Użycie niekomercyjne”, to nakładasz na użytkowników (Licencjobiorców) zakaz czerpania zysku z wykorzystania utworu. Ta klauzula zabrania komercyjnego wykorzystania utworu, ale jednocześnie bardzo ogranicza możliwości wykorzystywania Twojego dzieła.

W szczególnych przypadkach ustawa zezwala na legalne wykorzystanie utworów chronionych normalnie prawem autorskim. Dotyczy to wykorzystywania utworu na własne potrzeby (bez publikacji) czy kopiowania go na użytek własny i bliskich sobie osób. Takie właśnie przypadki nazywamy dozwolonym użytkiem. W ramach dozwolonego użytku możemy korzystać z utworów nawet bez zgody ich twórców (np. można skopiować bratu kupioną legalnie płytę muzyczną lub od kolegi ze studiów skserować podręcznik dla potrzeb własnej nauki). Licencje Creative Commons w żaden sposób nie ograniczają swobód zapewnionych przez zasadę dozwolonego użytku.

Licencje Creative Commons nie są przeznaczone do licencjonowania oprogramowania. Zalecamy stosowanie jednej z wolnych licencji napisanych specjalnie w tym celu. Jeśli zastanawiasz się nad licencjonowaniem oprogramowania bądź jego dokumentacji, polecamy licencje udostępniane przez Free Software Foundation lub Open Source Initiative.

Zalecamy do tego celu licencję GNU Free Documentation License (GNU FDL), przygotowaną przez Free Software Foundation do dokumentacji oprogramowania.

Licencje Creative Commons można stosować do materiałów edukacyjnych: podręczników, skryptów, itd. W przypadku materiałów licencyjnych zaleca się stosowanie jak najbardziej otwartych licencji, w szczególności licencji Uznanie autorstwa albo Uznanie autorstwa – Na tych samych warunkach.

Osobom zainteresowanym wolnym licencjonowaniem materiałów edukacyjnych polecamy odwiedzenie strony programu Creative Commons Learn.

Wybierz tę licencję, która bardziej Ci odpowiada. Licencjodawca, który oferuje jeden utwór na dwóch różnych licencjach, daje Licencjobiorcom możliwość wyboru pomiędzy nimi. Jeśli np. zdjęcie jest dostępne na licencji z warunkiem „Użycie niekomercyjne” oraz innej z warunkiem „Bez utworów zależnych”, to nie trzeba przestrzegać naraz obu warunków. Jeśli Licencjodawca chce udostępnić utwór na obydwu warunkach jednocześnie, to powinien wybrać licencję, która zawiera oba te warunki. Zachęcamy do publikowania utworów na kilku różnych licencjach – to umożliwi innym większą elastyczność w łączeniu Twojego dzieła z dziełami innych autorów.

Z chwilą naruszenia warunków licencji Creative Commons licencja automatycznie wygasa. Oznacza to, że jeśli ktoś wykorzystuje Twój utwór opublikowany na licencji Creative Commons i np. nie oznaczy Twojego autorstwa, to nie będzie miał prawa dłużej korzystać z Twojego utworu. Odnosi się to tylko do osoby, która naruszyła zastrzeżenia umowy, natomiast wszyscy inni mogą nadal korzystać z Twojej pracy, o ile przestrzegają warunków licencji. Korzystając z utworu, który został stworzony z naruszeniem licencji CC, narażamy się na to, że autor pierwotnego dzieła będzie dochodził od nas swoich praw.

W przypadku naruszeń funkcjonują ogólne zasady prawa autorskiego. Istnieje wiele możliwości dochodzenia swoich praw, łącznie z drogą sądową. Możesz rozważyć kontakt z taką osobą i prośbę o zaprzestanie łamania warunków licencji bądź zatrudnić prawnika, by działał w Twoim imieniu.

Wydanie książki wymaga zawarcia umowy autora z wydawcą. Umowa ta może być umową dwojakiego rodzaju: albo całkowicie przenoszącą prawa majątkowe do utworu na wydawcę (obecnie najczęściej stosowana metoda, choć zazwyczaj niezbyt korzystna dla autorów), albo tylko upoważniającą go do wydania i rozpowszechnienia utworu (tzw. licencja, ale nie chodzi tu o licencję CC). W drugim wypadku, to jest gdy chcemy udzielić wydawcy zwykłej licencji, która jednocześnie daje jemu (i tylko jemu) prawo do dalszego rozpowszechnienia utworu na licencji CC, można w tej zwykłej licencji wydawniczej umieścić taki oto zapis:

Ja [imię nazwisko] legitymujący się [numer PESEL lub inny numer dokumentu identyfikacyjnego] oświadczam, że jestem autorem/współautorem utworu [tytuł utworu] i wyrażam zgodę na jego publikację oraz rozpowszechnianie przez Wydawcę (sublicencja) na warunkach licencji Creative Commons [dokładna nazwa licencji] w wersji 2.5 lub późniejszej opublikowanej przez Creative Commons. [podpis]

Dzięki temu zapisowi wydawca będzie mógł udostępniać utwór dalszym osobom na licencji CC. Oczywiście udzielenie wydawcy zwykłej licencji wydawniczej (niewyłącznej) pozwala twórcy nadal udostępniać swój utwór innym podmiotom (zarówno na licencjach CC, jak i w każdy inny dozwolony sposób).Dzięki wyżej wymienionej formule uzyskujemy tylko pewność, że wydawca będzie mógł rozpowszechniać utwór wyłącznie na licencji CC zapisanej w umowie.

Tłumaczenie w polskim prawie zaliczane jest do kategorii opracowań (utworów zależnych). Aby wydawca mógł wydać takie opracowanie, musi dysponować dwoma zezwoleniami na wydanie tłumaczenia: od autora książki i od autora tłumaczenia. Trzeba również wyraźnie zaznaczyć, że mimo istniejących pomiędzy pierwotnym utworem i jego tłumaczeniem zależności, są to dwa odrębne utwory. Zezwolenie od autora na wydanie tłumaczenia utworu pierwotnego znajduje się w licencji CC (każdej z wyjątkiem licencji z atrybutem „Bez utworów zależnych”). Zezwolenie twórcy tłumaczenia może także przybrać formę licencji CC. Trzeba jednak pamiętać, że twórca tłumaczenia nie może zezwolić na więcej niż twórca oryginału. Na przykład, jeśli twórca oryginału udostępnił utwór na licencji z warunkiem „Użycie niekomercyjne”, twórca tłumaczenia może zezwolić tylko na niekomercyjne wykorzystywanie swojego tłumaczenia (np. udzielając licencji CC z atrybutem „Użycie niekomercyjne”).

Trzeba rozróżnić trzy prawa: autorskie do utworu, prawo pokrewne do artystycznego wykonania i prawo pokrewne do nagrania (do fonogramu). Między prawem autorskim a prawem do artystycznego wykonania zachodzi następująca zależność: aby legalnie rozpowszechniać utwór muzyczny (nagranie), potrzeba zarówno zgody podmiotu uprawnionego z tytułu praw autorskich (najczęściej twórcy), jak i podmiotu uprawnionego z tytułu prawa pokrewnego (wykonawcy, którym może być też sam twórca). Tak więc jeśli autor nie jest jednocześnie wykonawcą, potrzeba zgody obu stron, (a w praktyce ważne uzyskanie jest także zgody trzeciej strony – producenta, któremu przysługuje prawo do fonogramu, czyli nagrania). Udostępnienie utworu na licencji CC dotyczy więc tylko praw autorskich, w pozostałym zakresie obowiązują ogólne zasady prawa autorskiego (uprawnieni z tytułu praw pokrewnych, gdy nie są to jednocześnie sami twórcy, muszą również udzielić zezwolenia w takim samym zakresie jak twórcy).

Można tak zrobić. Licencje CC są licencjami niewyłącznymi i dlatego Licencjodawca może udzielać innym osobom innych licencji dotyczących tych samych pól wykorzystywania utworu. Tak więc może udzielić licencji producentowi płyt muzycznych na wydanie komercyjnej płyty, pomimo że te same utwory dostępne są w internecie na licencjach CC.

Creative Commons stworzyło kilka różnych licencji znacząco różniących się warunkami. Cztery podstawowe warunki Creative Commons to: Uznanie autorstwa, Użycie niekomercyjne, Bez utworów zależnych oraz Na tych samych warunkach.

• Uznanie autorstwa oznacza, że należy zamieścić informację o autorze bądź licencjodawcy utworu.
• Użycie niekomercyjne oznacza, że nie wolno używać tego utworu w celu uzyskania korzyści majątkowej lub pieniężnego wynagrodzenia.
• Bez utworów zależnych oznacza, że wolno używać utworu jedynie w jego oryginalnej formie, nie można dokonywać żadnych przekształceń ani adaptacji.
• Na tych samych warunkach oznacza, że każdy utwór zależny stworzony na podstawie oryginału należy opublikować na tej samej licencji, co oryginał.

Aby zapoznać się ze szczegółami licencji należy wejść na stronę lub przeczytać treści pełnych wersji odpowiednich licencji.

Znaczek „Pewne prawa zastrzeżone” oznacza, że dany utwór chroni jedna z licencji Creative Commons. Sam znaczek to tylko sygnał wizualny, który nie jest wymagany, natomiast utwór musi być opatrzony dokładną nazwą wybranej przez autora licencji oraz linkiem do odpowiedniej strony.

Nie mamy żadnych uprawnień, aby udzielać takiej zgody. Creative Commons jedynie udostępnia twórcom narzędzia, dzięki którym mogą licencjonować swoje utwory na bardziej elastycznych zasadach. Poprzez zastosowanie licencji CC twórca w czytelny sposób sygnalizuje odbiorcom takim jak Ty, że mogą wykorzystywać jego utwór bez konieczności pytania o zgodę – pod warunkiem, że działają zgodnie z warunkami licencji.

Jeżeli chcesz wykorzystać utwór opublikowany na licencji CC w sposób, na który nie zezwalają warunki licencji, to musisz skontaktować się z twórcą lub Licencjodawcą i poprosić o zgodę. Jeżeli wykorzystasz utwór opublikowany na licencji CC niezgodnie z warunkami licencji, to utracisz natychmiast prawo do jego wykorzystania na tej licencji i możesz być pociągnięty do odpowiedzialności za naruszenie prawa autorskiego.

Licencja zezwala nam tylko na takie czynności, jakie znajdują się w punkcie „uprawnienia”, odpowiednio dla każdej licencji. Wszystkie inne czynności będą stanowiły naruszenie prawa autorskiego licencjodawcy.

Jeśli natrafiłeś na utwór, który jest dostępny na licencji Creative Commons, to możesz go swobodnie wykorzystywać zgodnie z warunkami tej licencji. Wszystkie licencje CC wymagają umieszczenia przy kopiach utworu lub utworach zależnych informacji o autorze bądź Licencjodawcy i (lub) o wszystkich osobach trzecich określonych przez Autora (Licencjodawcę). W celu zapoznania się z głównymi warunkami danej licencji należy zajrzeć do jej Przystępnego Podsumowania. Warto też przeczytać informacje na stronie, która zawiera odnośniki do Przystępnych Podsumowań licencji oraz podstawowe objaśnienia wszystkich licencji. Zanim zaczniesz używać utworu na licencji CC, powinieneś również upewnić się, czy osoba udostępniająca utwory na licencjach CC ma do tego prawo. Jeśli nie jesteś pewny, czy wykorzystując dany utwór, pozostajesz w zgodzie z prawem, to na Tobie spoczywa obowiązek sprawdzenia, czy utwór rzeczywiście jest dostępny na licencji CC. Wymaga to znalezienia kilku informacji w internecie i trochę zdrowego rozsądku. Creative Commons jako organizacja nie sprawdza ani nie weryfikuje, czy do poszczególnych utworów zastosowano właściwe licencje. Aby w prawidłowy sposób wykorzystywać prace na licencjach CC, musisz je właściwie oznaczyć, uznając cudze autorstwo pierwowzoru. Szersze wyjaśnienie tej kwestii znajduje się w następnym pytaniu.

Jeżeli wykorzystujesz utwór opublikowany na jednej z naszych licencji, to należy zaznaczyć fakt wykorzystania cudzego utworu w jego oryginalnej wersji poprzez:

1. przedstawienie w oryginalnej formie wszystkich informacji na temat praw autorskich do pierwowzoru – w szczególności należy podać nazwę licencji, na której jest udostępniony utwór, wraz z odnośnikiem do strony z przystępnym podsumowaniem danej licencji;

2. umieszczenie imienia i nazwiska autora, licencjodawcy oraz jakiejkolwiek zaangażowanej strony (np. czasopisma lub wiki publikującej utwór). Jeśli brak dodatkowych wskazań, należy podać przynajmniej imię i nazwisko lub pseudonim autora (jeśli zostały dołączone do utworu) lub licencjodawcy (często jest to ta sama osoba);

3. umieszczenie tytułu utworu (jeśli został dołączony do utworu);

4. umieszczenie odnośnika do utworu, o ile taki został wskazany przez autora i (lub) Licencjodawcę.

Na każdej kopii rozpowszechnianego utworu należy również umieścić odnośnik do licencji Creative Commons, na której utwór został opublikowany.

Jeśli stworzyłeś utwór zależny na podstawie utworu udostępnionego na jednej z naszych podstawowych licencji, to dodatkowo należy określić swój utwór jako utwór zależny. W tym celu należy zamieścić odpowiednią informację, np. “Oto polskie tłumaczenie [nazwa utworu] autorstwa [autor]” lub “Ten scenariusz powstał na podstawie [nazwa utworu] autorstwa [autor]”.

Szczegółowe informacje na temat oznaczania wykorzystywanych utworów można znaleźć w części 4. każdej licencji Creative Commons (Ograniczenia).

Jeśli nie podoba Ci się utwór zależny lub utwór zbiorowy, w którym Twój utwór został wykorzystany (na licencji Creative Commons), to możesz np. zażądać usunięcia swojego nazwiska z utworu zależnego bądź składanki. Wykorzystanie Twojego utworu w sposób, który Ci nie odpowiada, może być naruszeniem autorskich praw osobistych. Tak samo jak naruszenie praw majątkowych – można w takim przypadku wystąpić do sądu (art. 78 pr. aut).

Licencje Creative Commons zostały zaprojektowane w taki sposób, aby nie była konieczna zmiana zasad licencjonowania wszystkich utworów, z którymi zostały zestawione (czyli zamieszczone na jednej płycie albo opublikowane w jednym czasopiśmie czy antologii) utwory na licencjach CC. Jeżeli umieścisz utwór na licencji CC w zbiorze utworów, to będziesz musiał nadal stosować licencję CC tylko do tego jednego utworu, nawet jeśli był udostępniony na licencji zawierającej warunek “Na tych samych warunkach”). Natomiast w przypadku połączenia (czyli np. remiks, kolaż) jakiegokolwiek utworu z utworem na licencji CC zawierającej warunek “Na tych samych warunkach”, to utwór pochodny będzie musiał być opublikowany na tej samej licencji.

Ogólnie rzecz biorąc tak, ale licencje muszą być zgodne. Jedno ważne zastrzeżenie odnosi się do licencji CC, które zawierają warunek “Na tych samych warunkach” (np. Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach). Licencje te wymagają, aby utwory zależne (czyli np. efekt dwóch połączonych prac) publikować na takiej samej licencji jak pierwowzór.

Ogólnie rzecz biorąc tak, ale licencje muszą być zgodne. Jedno ważne zastrzeżenie odnosi się do licencji CC, które zawierają warunek “Na tych samych warunkach” (np. Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach). Licencje te wymagają, aby utwory zależne (czyli np. efekt dwóch połączonych prac) publikować na takiej samej licencji jak pierwowzór.

Ogólnie rzecz biorąc tak, ale licencje muszą być zgodne. Jedno ważne zastrzeżenie odnosi się do licencji CC, które zawierają warunek “Na tych samych warunkach” (np. Uznanie autorstwa-Użycie niekomercyjne-Na tych samych warunkach). Licencje te wymagają, aby utwory zależne (czyli np. efekt dwóch połączonych prac) publikować na takiej samej licencji jak pierwowzór.

Licencja z atrybutem „Użycie niekomercyjne” zabrania takiego korzystania z utworu, które prowadzi do uzyskiwania z tego powodu korzyści majątkowej. Chodzi o jakąkolwiek korzyść majątkową – komercyjnym wykorzystaniem jest więc uzyskanie nawet symbolicznego wynagrodzenia czy choćby pokrycie poniesionych kosztów (np. koszt płyty CD, na której nagraliśmy utwory).

W sytuacjach wątpliwych, gdy pieniądze nie są bezpośrednio uzyskiwane z wykorzystywania utworu, trzeba uznać, że mimo wszystko jest to wykorzystywanie komercyjne, gdyż zakaz licencyjny jest bardzo szeroki. Dotyczy to np. stron internetowych z banerami reklamowymi.

W przypadku licencji z atrybutem „Użycie niekomercyjne”, w sytuacji gdy ktoś chce komercyjnie wykorzystywać utwór, musi zawrzeć odrębne indywidualne porozumienie z Licencjodawcą.

Tabela poniżej opisuje licencje, które można zastosować do Twojego utworu. Proszę pamiętać, że poniższa tabelka nie jest substytutem porady prawnej i nie można polegać na niej jak na poradzie prawnej.

Zielone okienka pokazują, gdzie występuje zgodność pomiędzy licencjami. Jeśli modyfikujesz dzieło, do którego zastosowano licencję wskazaną w kolumnie po lewej stronie możesz skorzystać z tych licencji wymienionych w rzędzie na szczycie tabelki, które w miejscu przecięcia mają zielone okienko. Białe okienka oznaczają licencje, z których nie możesz skorzystać dla danego utworu zależnego. Jeśli nie występuje możliwy do zastosowania wyjątek albo ograniczenie praw autorskich nie możesz tworzyć utworów zależnych od dzieł, które posiadają

Zaplecze organizacyjne Creative Commons stanowią:- Creative Commons Corporation, organizacja pozarządowa (ang. non-profit corporation) zarejestrowana w stanie Massachusetts, USA – Creative Commons International, brytyjska organizacja pozarządowa. Ideę Creative Commons promują także koordynatorzy projektów lokalnych – wolontariusze działający w każdym systemie prawnym, do którego dostosowano licencje Creative Commons. Creative Commons International oraz koordynatorzy-wolontariusze pozostają niezależnymi i osobnymi ciałami, które współpracują przy promocji licencji i narzędzi Creative Commons. Creative Commons opiera się na założeniu, że istnieją ludzie, którzy nie chcą egzekwować wszystkich praw do własności intelektualnej, jakie gwarantuje im ustawodawstwo. Wierzymy, że brakuje prostego sposobu na oznajmienie światu, że „pewne prawa”, lub nawet „żadne prawa”, nie są zastrzeżone. Jednocześnie wiele osób uważa dzisiaj, że rygorystyczne prawo autorskie uniemożliwia im wystarczające rozreklamowanie dzieł i ogranicza możliwości dystrybucji własnej twórczości. Wielu przedsiębiorców i artystów zdecydowało się oprzeć działalność na innowacyjnych modelach biznesowych, rezygnując z pełni praw autorskich w celu uzyskania zysków ze swej twórczej pracy. Jeszcze inni realizują się poprzez współtworzenie intelektualnych dóbr wspólnych. Istnieje wiele powodów, dla których obywatele internetu chcą się dzielić własną twórczością i umożliwiać innym jej wykorzystanie, modyfikację i dystrybucję. Creative Commons pragnie ułatwić dzielenie się twórczością, oferując licencje Creative Commons.

Creative Commons założyli w 2001 roku eksperci w dziedzinie cyberprawa i własności intelektualnej, tacy jak James Boyle, Michael Carrol i Lawrence Lessig, profesor informatyki na MIT Hal Abelson, prawnik, a zarazem reżyser filmów dokumentalnych i ekspert w dziedzinie cyberprawa, Eric Salzman oraz Eric Eldred, który publikuje online materiały z domeny publicznej. Członkowie oraz studenci Berkman Center for Internet & Society przy Harvard Law School pomogli projektowi wystartować, a przez pierwszych kilka lat Creative Commons mieściło się i otrzymywało hojne wsparcie od Stanford Law School oraz Center for Internet & Society.

Creative Commons Polska założyli Justyna Hofmokl i Alek Tarkowski, którzy początkowo koordynowali projekt z ramienia Fundacji Otwarty Kod Kultury, oraz grupa prawników i studentów prawa z Uniwersytetu Jagiellońskiego pod kierunkiem prof. Elżbiety Traple.

W początkowym zespole, oprócz Justyny Hofmokl i Alka Tarkowskiego, w projekt byli zaangażowani: Piotr Wasilewski, koordynator od strony prawnej, Jarosław Lipszyc, redaktor, poeta i działacz copyleftowy oraz Cezary Ostrowski, muzyk i producent.

W latach 2007-2010, projekt Creative Commons Polska był prowadzony przez dwóch partnerów instytucjonalnych: Interdyscyplinarne Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego na Uniwersytecie Warszawskim oraz kancelarię prawną Grynhoff, Woźny, Maliński, następnie partnerami instytucjonalnymi były Centrum Cyfrowe oraz ICM UW.

W żadnym wypadku. Nasze licencje umożliwiają zachowanie praw autorskich przy jednoczesnym określeniu warunków, na jakich autor zrzeka się częściowo swoich praw majątkowych. Postanowienia licencji mogą być egzekwowane właśnie dzięki temu, że umowy licencyjne bazują na systemie prawa autorskiego. Creative Commons czerpie inspirację z założeń, na których opiera się prawo autorskie, a zwłaszcza z zasady “promowania nauki i sztuki”. Taki właśnie jest nasz cel, a udostępnianie narzędzi, pozwalających twórcom dostosowywać zakres ochrony prawem autorskim do własnych przekonań i preferencji, przyczynia się do jego realizacji.

Creative Commons służy twórcom i użytkownikom wszelkiego rodzaju twórczości, a także interesowi publicznemu, wszyscy czerpiemy bowiem korzyści z rozwoju współpracy przy tworzeniu dóbr kultury. Pomagamy osobom, które pragną licencjonować własne prace, osobom które pragną twórczo te prace wykorzystać oraz tym, którzy korzystają z owoców tej współpracy. Mamy nadzieję, że zarówno nauczyciele, naukowcy, pisarze, fotograficy, filmowcy, muzycy, projektanci, hobbyści, jak również słuchacze, czytelnicy i widzowie zyskają dzięki używaniu naszych narzędzi.

Nie. Udostępniamy je bezpłatnie.

Domena publiczna to pewna sfera, w której znajdują się utwory całkowicie niechronione prawem autorskim (np. których ochrona wygasła). W polskim prawie o domenie publicznej może być mowa w zasadzie tylko w odniesieniu do majątkowych praw autorskich, których można zrzec się całkowicie. Licencje CC nie powodują jednak takiego skutku, umożliwiają rezygnację z części praw majątkowych, ale nie z całości.

Nie. Określamy techniczny aspekt naszych działań jako cyfrowy opis tych praw. Narzędzia do cyfrowego zarządzania prawami zmierzają do zablokowania pewnych użyć utworów chronionych prawem autorskim, a przez to do ograniczenia praw użytkowników. My tymczasem promujemy określone użycia i gwarantujemy użytkownikom ich prawa. Chcielibyśmy, aby wyświetlane przez programy komunikaty takie jak “Nie możesz zmodyfikować tego pliku” zastąpiły wiadomości takie jak “Autor tego pliku zezwala na jego modyfikację, o ile w zamian uznasz jego autorstwo”. O ile stosowane w obydwu wypadkach narzędzia są podobne, to służą innym celom. Zamiast stosować jeden z formatów DRM (Digital Rights Management), wybraliśmy stworzony przez W3C format RDF/XML. Zamiast wymieniać ograniczenia, których nie nałożyliśmy, przedstawiamy swobody, które zapewniamy. W ten sposób narzędzia takie jak wyszukiwarki mogą w łatwy sposób przeszukiwać i katalogować licencjonowane dzieła. Przydatna jest tutaj analogia ze świata rzeczywistego. Działanie systemów DRM można porównać do szlabanów z napisem „Wstęp wzbroniony”, nie ma zatem sensu zastępować ich szlabanami z napisem „Wstęp dozwolony”, a do tego sprowadziłoby się wyrażanie naszych licencji w formatach DRM. W zamian tworzymy znaki nowego rodzaju, z napisami takimi jak „Witamy, proszę wejść”, które wykorzystują różne kolory i symbole do przekazania różnych wiadomości. Nadzór nad wykonywaniem warunków umów licencyjnych leży w gestii aparatu prawnego; liczymy także na normy społeczne i dobrą wolę uczestników. Nasze narzędzia mają bowiem służyć ludziom pomocom, a nie pełnić funkcję instrumentów kontroli. Chcemy umożliwić posiadaczom praw autorskich powiadamianie innych o ich prawach i zobowiązaniach oraz wskazać użytkownikom internetu miejsca, w których promowane jest twórcze przetwarzanie kultury.

Wykorzystanie narzędzi DRM do ograniczenia praw zapewnionych przez licencję stanowi naruszenie tejże licencji. Wszystkie licencje Creative Commons zabraniają bowiem “rozpowszechniać, publicznie odtwarzać, publicznie wykonywać, publicznie odtwarzać drogą cyfrową Utworu przy użyciu środków technicznych pozwalających kontrolować dostęp lub użycie Utworu, w sposób sprzeczny z postanowieniami niniejszej licencji.”

W żadnym wypadku. Wierzymy w potęgę Sieci, a nie w banki informacji kontrolowane przez pojedynczą organizację. Tworzymy narzędzia, które pozwalają identyfikować i katalogować treści w sposób rozproszony i zdecentralizowany. Natomiast nie interesuje nas kolekcjonowanie utworów lub tworzenie baz danych je zawierających.

Ogólnie rzecz biorąc, nie. Creative Commons oferuje jedynie licencje, na których można publikować własną twórczość oraz narzędzia ułatwiające publikację. Wskazujemy także przykłady publikacji na naszych licencjach oraz sposoby na łatwe odnalezienie materiałów na licencjach Creative Commons. Jedynym wyjątkiem jest prowadzony przez Creative Commons serwis ccMixter, na którym udostępnione są utwory muzyczne na licencjach Creative Commons.

Możesz wspomóc Creative Commons Polska wpłacając na nasz cel darowiznę lub przekazując nam jeden procent od swojego podatku. Równie chętnie skorzystamy z Twojej pomocy, jeśli chcesz pracować dla Creative Commons Polska jako wolontariusz – prześlij nam informację, jakiego rodzaju pracę możesz wykonać. Zapraszamy też wszystkich do zapisania się na naszą listę dyskusyjną. Wszelkie uwagi można też przesłać nam bezpośrednio pod adres cc@creativecommons.pl.

Możesz bezpośrednio zintegrować mechanizm wyboru licencji CC ze swoją stroną. Może to być przydatne, jeśli Twoja strona pozwala innym na umieszczanie w internecie własnych materiałów i chciałbyś dać im możliwość zastosowania licencji Creative Commons. Opis, krok po kroku, jak zintegrować mechanizm ze swoją stroną.

Poszukiwaliśmy najlepszej metody na wyrażenie idei licencji w formacie czytelnym dla komputerów. Wydaje nam się, że system, który stworzyliśmy, opiera się na najlepszym z możliwych rozwiązań: RDF, XML a nawet czysto tekstowe narzędzia w prosty sposób przetwarzają nasze metadane, ponieważ dostarczamy je w ustrukturyzowanej formie. Narzędzia XML przetwarzają informacje lepiej niż formaty tekstowe, a narzędzia RDF jeszcze bardziej ułatwiają ten proces. Dlatego zachęcamy wszystkich programistów, aby tam, gdzie to możliwe, używali narzędzi RDF. Pracujemy również ze społecznością programistów nad stworzeniem przykładowego kodu CC w różnych językach, który pokaże jak łatwo jest wykorzystać zalety formatu RDF. Chętnie również udostępnimy konwertery z RDF na inne formaty. Napisz do nas, jeśli dysponujesz takim narzędziem lub chciałbyś je otrzymać.

Metadane mogą się przydać na kilka sposobów. Dzięki nim program do rysowania lub pisania może wyświetlać informację na temat swobód zapewnianych przez licencjodawcę. Oprogramowanie do wymiany plików może wyróżniać pliki na licencjach CC i zachęcać użytkowników do ściągania właśnie tych utworów. Naszym zdaniem sieci peer-to-peer to znakomity kanał dystrybucji prac na licencjach CC, zwłaszcza dużych plików muzycznych, zdjęć i filmów, których autorzy nie dysponują odpowiednim łączem lub narzędziami do ich rozpowszechniania. Natomiast wyszukiwarki dają użytkownikom możliwość wyszukiwania plików, które zezwalają na określone użycia (np. zdjęcia psów, które można umieścić w niekomercyjnym kolażu). Możliwości jest wiele, liczymy na inwencję programistów i czekamy na nowe zastosowania metadanych!

Logo Creative Commons oraz znaczki licencji dostępne są tutaj. Creative Commons zezwala na wykorzystanie swojego logo, nazwy i znaczków licencji jedynie pod warunkiem przestrzegania zasad odnośnie stosowania naszych znaków towarowych.

Creative Commons zezwala na wykorzystanie swojego logo oraz symboli warunków licencyjnych przez osoby trzecie jedynie w dwóch określonych przypadkach. Grafiki te muszą być odnośnikami prowadzącymi do stron z licencjami Creative Commons lub określać warunki licencji odnoszącej się do danego utworu.

Jeśli chcesz wykorzystać nasze logo do innych celów – na przykład chcesz wyprodukować koszulki CC, najpierw skontaktuj się z nami. Creative Commons zezwala na wykorzystanie swojego logo, nazwy i znaczków licencji jedynie pod warunkiem przestrzegania zasad odnośnie stosowania naszych znaków towarowych.

Oczywiście, jeśli tylko zrobisz to zgodnie z naszymi zasadami. W zasadzie zezwalamy na użycie firmowego loga Creative Commons (czyli nazwy Creative Commons i „CC” w kółku), jedynie jeżeli jest ono odnośnikiem do naszej strony, a grafiki „Pewne Prawa Zastrzeżone” oraz znaczków licencji (takich jak znaczek „Uznanie autorstwa” czy „Użycie niekomercyjne”), jeżeli są odnośnikami do właściwych licencji.

Czy mogę poprawić loga Creative Commons, tak żeby lepiej wyglądały na mojej stronie lub bardziej pasowały do mojego utworu?

Prosimy, aby nie zmieniać naszego logo, nawet jeśli zmienione lepiej wygląda na Twojej stronie. Grafika „Pewne Prawa Zastrzeżone” musi być używana konsekwentnie, ponieważ jest naszym zastrzeżonym znakiem towarowym oraz kluczowym elementem systemu licencjonowania. Można natomiast wykorzystywać czarno-białe znaczki licencyjne, aby zasygnalizować, że Twój utwór bądź strona jest dostępna na określonej licencji Creative Commons. Wyjaśniamy to szerzej na stronie z zasadami.