Odzyskaj prawa do utworu – nowe narzędzie Creative Commons
Kilka lat temu przekazałeś majątkowe prawa autorskie do swojej książki. Teraz chciałbyś ją udostępnić w internecie w otwarty sposób, ale nie wiesz czy możesz to zrobić? Creative Commons wraz z Authors Alliance opracowało narzędzie, które ma pomóc rozwiązać takie problemy. Termination of Transfer Tool (ToT) pozwala autorom oraz spadkobiercom zweryfikować czy mają szansę odzyskanie praw do utworu. W tym celu należy odpowiedzieć na kilka pytań dotyczących powstania i publikacji utworu oraz umowy, w której nastąpiło przeniesienie praw. Formularz dostępny jest na stronie rightsback.org
Przeważającą praktyką stosowaną w umowach o dzieło jest przenoszenie praw autorskich na zamawiającego utwór (np. wydawcę). Najczęściej oznacza to, że z utworu będzie można swobodnie korzystać dopiero po 70 latach po śmierci twórcy, czyli wtedy kiedy autorskie prawa majątkowe wygasną. W wielu przypadkach, po kilku lub kilkunastu latach, wydawcy tracą zainteresowanie utworem i nie jest on już dostępny w sprzedaży. Niestety, autor nie może w takiej sytuacji zdecydować o jego udostępnieniu w otwarty sposób, bo autorskie prawa majątkowe nie należą już do niego. W prawie Stanów Zjednoczonych istnieje możliwość, aby odzyskać te prawa i nowe narzędzie CC ma ułatwić autorom przejście przez ten proces. Ze wstępnych szacunków wynika, że ponad 2,5 miliona utworów może zostać odzyskana przez autorów w Stanach Zjednoczonych.
Narzędzie na razie dostępne jest tylko w USA. Polskie prawo autorskie również przewiduje możliwość wypowiedzenia umowy i odzyskania praw do utworu, dlatego będziemy informować kiedy narzędzie będzie dostosowane do prawa polskiego.
Udane próby odzyskiwania praw do utworów naukowych podejmowaliśmy kilka lat temu w ramach projektu Biblioteka Otwartej Nauki. Jego celem było otwieranie dostępu do publikacji naukowych z dziedzin nauk humanistycznych. Pomagaliśmy autorom czytać umowy wydawnicze i wspieraliśmy ich w negocjacjach z wydawcami. W rezultacie udało się udostępnić sporo monografii naukowych i prac zbiorowych, które były trudno dostępne z racji niskich lub wyczerpanych nakładów oraz nie miały szans na reedycję.